Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
RozdziałII.Zaryshistoriiprawamiędzynarodowego
Dokumentamidziałalnościdyplomatycznejiprawnomiędzynarodowejpaństw
BliskiegoWschoduzdrugiegotysiącleciap.n.e.sątabliczkiglinianeodnalezione
wTell-el-AmarnaorazteksttraktatupokojuzawartegopomiędzykrólemHattuszi-
lemIVafaraonemegipskimRamzesemIIok.roku1258p.n.e.Wzajemnezobowiązania
traktatoweobejmujązakaznapaścinadrugąstronę,obowiązekudzieleniapomocy
wwojnachobronnychizaczepnychorazzakazprzyjmowaniauchodźcówzdrugiej
strony.
3.Grecja
46
I
Umowy.Bardziejintensywnebyłystosunkimiędzynarodowe,awkonsekwen-
cjibogatszatreśćprawamiędzynarodowego,wśródpaństwzwiązanychwspól-
nymjęzykiemiwspólnąprzeszłościąhistoryczną.Jakoprzykładmożnatuwymienić
stosunkimiędzypaństwami-miastamistarożytnejGrecji.Umowyzawieranemiędzy
miastamigreckimidotyczyłyróżnychdziedzinwzajemnychstosunków.Byłyonedys-
kutowanenazgromadzeniachludowychposzczególnychmiastispisywanenatablicach
spiżowych.Wykształciłosięteżwielezwyczajówwichwzajemnychstosunkach.Często
zawieranoprzymierza,czylisymmachie(najbardziejznanymibyłzwiązekpeloponeski,
ateńskizwiązekmorski(delijski),związekbeocki,związekachajskiizwiązeketolski).
Szczególnąsiłęposiadałyzwiązekateńsko-delijskiizwiązekpeloponeski(symmachie).
Byłyoneodsamegopoczątkuinstrumentemhegemonistycznejpolitykidwóchnajpo-
tężniejszychpaństwgreckich:AteniSparty.HegemoniaAtenprzekształciłasięzcza-
semwpanowanieiucisk,składkinawspólnąobronęprzedPersaminabrałycharakteru
znienawidzonejdaninynarzeczAten,ażwkońcusprzymierzeńcystalisiępoddanymi
Aten.
Najstarszymiumowamizawieranymiprzezpaństwagreckie,októrychwspominaHo-
mer,byłyzawieszeniabroni;niekiedyspełniałyonefunkcjetraktatówpokojowych.
Wstosunkowopóźnymokresiepojawiłysiętraktatypokojuzawieranennawieczne
czasy”
.Wstosunkachwzajemnychpaństwagreckiestosowałyrepresalia(sylia),wymu-
szającwtensposóbrespektowanieprawa;częstąformąrepresaliówbyłaandrolepsja,
polegającanaschwytaniuobywatelidrugiegopaństwaiwięzieniuichdoczasuuzy-
skaniazadośćuczynieniaztytułunaruszeniaprawa.Demostenesokreślałandrolepsję
jakonsprawiedliwąibardzoludzką”
.Wyjęciejednostkispodzastosowaniadoniejre-
presaliównazywanebyłoazylem(asylia);wumowachmiędzynarodowychzapewniano
obywatelomdrugiegopaństwanbezpieczeństwoiazyl”
.Wzwiązkuzfaktem,iżprawo
państwstarożytnychbyłoprawemobywateliiniezapewniałoochronyprawnejcu-
dzoziemcom,wpraktycefunkcjetespełniaławjakiejśmierzewykształconawdrodze
zwyczajowejproksenia.Wywodziłasięonazeznanejspołeczeństwompierwotnymgo-
ścinnościipolegałanatym,żeobywateljednegomiasta,zwykleznanaosobistość,po-
dejmowałsięudzieleniagościnyiopiekiobywatelomdrugiegomiastaprzybywającym
wsprawachhandluiinnych.Wpodręcznikachprawamiędzynarodowegoproksenia
RemigiuszBierzanek,MarcinKałduński
