Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§2.Średniowiecze
49
utworówliterackich,poczynającoddziełHomera.WksięgachStaregoTestamentu
zachowałysięczęstocytowanewersetyproroctwIzajasza:nPrzekująnarodymiecze
nalemiesze,ahalabardynasierpy;jedennaródniepodniesiemieczaprzeciwkodru-
giemuiniebędązajmowałysięwojną”(takicytatznajdujesięnajednymzpomników
przedONZwNowymJorku).WIzraelusektaesseńczykówdeklarowaławyraźnieswe
przekonaniapacyfistyczne;jejczłonkowieniezajmowalisięwyrobembroni.WGrecji
iRzymiefilozoficznaszkołastoikówgłosiłapoglądypacyfistyczneikosmopolityczne.
SenekatwierdziłzaDemokrytem,żeojczyznąmędrcajestcałyświat.Jegouczeńcesarz
MarekAureliuszporównywałpaństwododomówjednegomiasta.Jestrzecząznamien-
ną,żepoglądytegorodzajuznalazłyoddźwiękwfilozofii,poezjiiretoryce,natomiast
niewystępująoneuhistoryków.
Należydodać,żepoglądCyceronadotyczącybellumiustumodbiegaodformalistycznej
koncepcjiwojnysprawiedliwej.Twierdziłon,żenżadnawojnaniejestsprawiedliwa,
jeżeliniezostaławypowiedzianaijeżeliniezostaławszczętanaskutekdoznanejkrzyw-
dy”
.Poglądtenwywarłwpływnaautorówchrześcijańskichinadalszekształtowanie
siępojęciawojnysprawiedliwej.
§2.Średniowiecze
1.„Rodzinanarodówchrześcijańskich”
Wprowadzenie.PoupadkucesarstwarzymskiegoEuropaweszławkilkuwiekowyokres
rozdrobnienialennegoiustawicznychwalkpomiędzyfeudałamiróżnychszczebli.
Okrestenniesprzyjałrozwojowistosunkówmiędzypaństwamianirozwojowiprawa
regulującegotestosunki.Podstawowąstrukturąbyływspólnotypolityczne(polities)
wyposażonewswojeprawa.Książęcedynastiemiałyprawodoswojejojczyzny,Kościół
rzymskiopierałsięnaprawiekanonicznym(EcclesiavivitlegeRomana),aŻydzina
prawieżydowskim.Wmiaręjednakformowaniasięikonsolidacjipaństwoustroju
monarchiistanowejustaliłasięstrukturamiędzynarodowegoukładuśredniowiecznego
ipowstałośrodowiskopaństwopodobnymustrojupolitycznymispołeczno-gospodar-
czymorazowspólnejreligiiikulturze.Takzwanarodzinanarodówchrześcijańskich
(respublicaChristiana,unaChristiscolumba,respublicasubDeo,civitasChristiana)
zjednoczonaprzezKościółidzielącawspólnyjęzykikulturęobjęłapozaobszarami
dawnegocesarstwarzymskiegoipaństwamizachodnimiwielenowychpaństw,jakPol-
skę,RuśKijowską,Nowogród,Litwę,Czechy,Węgry,SzwecjęiDanię.Pomimoto
przeważałaponadnarodowaświadomośćsolidarnościkleru,rycerstwailokalnych
społecznościdoprzynależnościdojednejwspólnotywiary,dorespublicaChristiana.
Jejwyrazembyłysoboryisynodyorazwalkazniewiernymi.Wokresieśredniowiecza
światzachodniutrzymywałrelacjezeświatemgrecko-bizantyjskim.Zachód(nFranko-
wie”)iBizancjum(nGrecy”)wzajemniezwyższościąpostrzegaliswojegosąsiada.Oby-
dwiestronyczyniłystaraniaopowrótipołączeniekościołówposchizmiewschodniej
RemigiuszBierzanek,MarcinKałduński
57
