Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ograniczaniewniezbędnymzakresieprzyrodzonejwolnościczłowieka
49.Począt-
kowoteorieprawapodmiotowego(tzw.teoriawoliiteoriainteresu)wywodzono
zideiwolnościF.C.Savigny’ego
50.Zgodniezteoriąwoli,zaktórejtwórcęuwa-
żanyjestB.Windscheid,prawopodmiotowestanowiużyczonąprzezporządek
prawnymocwolialbowładztwowoli.ZdaniemWindscheidawyróżnićmożna
dwiekategorieprawpodmiotowych:prawodocudzegozachowania(przyczym
wyłącznieodwolipodmiotuuprawnionegozależy,czybędziesiętegozachowania
domagałnadrodzesądowejiprzywykorzystaniuprzymusupaństwowego)oraz
grupęprawniedotyczącychcudzegozachowania,leczpolegającychnadziałaniu
bądźzaniechaniuuprawnionego,którydecydujeotym,czyroszczeniawogóle
powstaną(np.roszczeniaztytułurozporządzeniaprawemwłasności).Zgodnie
zteoriąR.Iheringawramachpojęciaprawapodmiotowegowyróżnićmożnadwa
elementykonstytutywne:materialnyiformalny.Elementmaterialnyprawapod-
miotowegostanowiinteres,rozumianyjakorealnaibardzoszerokopojmowana
korzyść,wtymtakżejakointeresniemajątkowy,anawetprawnorodzinny.Ele-
mentemformalnymjestnatomiastskarga.Wkonsekwencjiprawopodmiotowe
stanowiprawniezabezpieczonyinteres.
H.Skorowski,opisującprawopodmiotowenagrunciefilozofiiprawa,uzna-
je,żestanowionoopartąnanormieprawnejmożnośćpodejmowaniadecyzji,ich
realizacjiorazdomaganiasięodinnychpodmiotówokreślonychświadczeń
51.
H.Waśkiewiczakcentujezkolei,żewspomnianamożnośćdecyzyjnaodnosisię
zarównodocelów,jakisposobówswobodnegodokonywaniapewnychczynności
zeskutkiemprawnym,wzwiązkuzczymprawopodmiotowepowinnoopieraćsię
naokreślonejnormieprawnejorazprzyznawaćdanemupodmiotowiokreślone
uprawnienia,zktórymikorelująnałożonenainnepodmiotyobowiązki
52.Zpowyż-
szegowynikazatem,żewkażdymprawiepodmiotowymwyodrębnićmożnawy-
nikającązjegotreścisferęuprawnieńorazskorelowanązniąsferęzobowiązań
53.
Zpewnościątermin„prawopodmiotowe”niejestjednoznaczny,adoktryna
niewypracowałajegojednolitejformuły
54.Niekiedypodajesięnawetwwątpli-
49Dopierorozwójpozytywizacjiprawadoprowadziłdorelatywizacjiprawapodmiotowegowzglę-
demsystemunormstanowionych,coprzejawiłosięwuznaniu,żejegoźródłemjestprawostanowio-
ne.Zob.W.Jakimowicz,Publiczneprawapodmiotowe,Zakamycze2002,s.30-31.
50M.Pyziak-Szafnicka,(w:)Systemprawaprywatnego.Prawocywilne-częśćogólna,t.1,red.
M.Safjan,Warszawa2007,s.677-687.
51Por.H.Skorowski,Chrześcijańskierozumienieprawczłowieka,Ład1988,nr17,s.4.
52Zob.H.Waśkiewicz,Prawaczłowieka…,s.14-15.
53Oznaczato,żeelementamikażdegoprawapodmiotowegosąwynikającezniegouprawnienia
iobowiązkioraznormaprawnastanowiącajegopodstawę–por.H.Skorowski,Problematyka…,s.
18.
54Opojęciuprawapodmiotowegom.in.:K.Opałek,Prawopodmiotowe.Studiumzteoriiprawa,
Warszawa1957;S.Wronkowska,Analizapojęciaprawapodmiotowego,Poznań1973;A.Wolter,
Prawocywilne.Zarysczęściogólnej,Warszawa1970,s.106;M.Błachut,Pojęcieprawapodmioto-
wegoworzecznictwieTrybunałuKonstytucyjnego,GdańskieStudiaPrawnicze2002,t.9,s.177-192;
M.Piechowiak,Pojęcieprawczłowieka,(w:)Podstawoweprawajednostkiiichsądowaochrona,
red.L.Wiśniewski,Warszawa1997,s.29.
30
