Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
Rozdział2.Prawooaktachstanucywilnego
2.6.4.Płećokreślonawakcieurodzenia
39
40
Wakcieurodzenianapodstawiekartyurodzeniaokreślanajestpłećczłowiekajako
męskaalbożeńska.Wprzypadkuosobyposiadającejcechyobupłcinależyuznać,
żeosobatakajestprzedstawicielemtejpłci,którejcechyprzeważające.Wzwiązku
ztymniemawpolskimporządkuprawnympłciobojnaczejidlategoteżdomomentu,
wktórymniezostanieokreślonaprzezlekarzapłećdziecka,niemawzasadziemożli-
wościzarejestrowaniafaktunarodzeniadzieckawakcieurodzeniadziecka47.
Krytycznienależyodnieśćsiędobrakuregulacjiwzakresiezmianypłciosobytrans-
seksualnej.Jakwskazujesięwpiśmiennictwie,transseksualizmtojednozzaburzeń
tożsamościpłciowejczłowieka,powodującerozbieżnościpomiędzypoczuciemposia-
daniaokreślonejpłciafizycznąpłciąujawnionąwakcieurodzenia.Zgodniezutrwa-
lonąpraktykądochodzeniezmianypłcidopuszczalnejestwpostępowaniusądowym
wszczętymprzezzainteresowanegonapodstawieart.189k.p.c.48Pozwanymiwta-
kimprocesiepowinnibyćrodzicedziecka49.Ewentualnywyrokustalającystanowi
wówczaspodstawędoskorygowaniazapisudotyczącegopłciczłowiekaujawnionego
wakcieurodzeniapoprzezdokonanietzw.wzmiankidodatkowej50.Sądowazmiana
płcijestjednakmożliwadopieropodokonaniupełnegoiskomplikowanegoprocesu
chirurgiczno-terapeutycznego51.Wartoprzytymodnotować,żewyrokuwzględniają-
cypowództwozart.189k.p.c.ozmianępłcimetrykalnejwywołujewyłącznieskutki
exnunc,tj.naprzyszłość52,wzwiązkuzczymnieprowadzidozmianwzakresieaktów
47P
.Kasprzyk[w:]Podręcznikurzędnikał,t.2,red.P
.Kasprzyk,s.280;J.F
.Strzebinczyk,Praworodzin-
ne,s.73;M.Adamczyk,Zmianapłciwświetleaktualnegostanuprawnego,PS2006/11-12,s.206.
48Zob.art.4ust.2wzw.zart.24p.a.s.c.SądNajwyższysformułowałwniosek,żepoczucieprzynależ-
nościdodanejpłci(pochirurgicznejzmianiepłciorazpodokonaniuterapiihormonalnej)możebyćuzna-
nezadobroosobisteijakotakiepodlegaochroniewdrodzepowództwazart.189k.p.c.,przyczymwyrok
uwzględniającypowództwojestskutecznyexnunc-naprzyszłość.Zob.postanowienieSNz22.03.1991r.,
IIICRN28/91,LEXnr519375,zglosąM.Safjana,PS1993/2,s.78.
49SądNajwyższywwyrokuz6.12.2013r.,ICSK146/13,LEXnr1415181,uznał,obokrodzicównale-
żypozwaćnierozwiedzionegoztransseksualistąmałżonkaorazjegodzieci.OdmienniewyrokSAwŁodzi
z15.12.2017r.,IACa531/17,LEXnr2463463.
50UchwałaSNz8.05.1992r.,IIICZP40/92,LEXnr162225;uchwałaSNz22.09.1995r.,IIICZP118/95,
OSNC1996/1,poz.7;J.Ignatowicz,M.Nazar,Praworodzinne,s.562.OdmiennieK.Osajda,Transseksualizm
wświetleprawaipraktykisądówpolskich,PS2004/5,s.161;uchwałaSNz25.02.1978r.,IIICZP100/77,OSPiKA
1983/10,poz.217;J.Ignatowicz,GlosadouchwałySNz22.09.1995r.,IIICZP118/95,OSP1996/4,poz.78.Na-
tomiastgdywakcieurodzeniaujawnionajestbłędniepłeć,np.odmiennieodtejokreślonejwkarcieurodzenia,
wówczaswłaściwyjesttrybsprostowania(art.35i36p.a.s.c.).J.Ignatowicz,M.Nazar,Praworodzinne,s.561.
51J.F
.Strzebinczyk,Praworodzinne,s.73.Wymógchirurgicznejzmianypłci(np.pomimoprzeciwska-
zańzdrowotnych)jestprzezczęśćdoktrynykwestionowany.
52A.Wilk,Zawarciemałżeństwaprzezosobętransseksualną[w:]Zawieraniemałżeństwawróżnych
systemachprawnych,religiachikulturach,red.R.Sztychmiler,Olsztyn2009,s.65.Owadachtakiegoroz-
wiązaniaszerzejM.Michalska,A.Wojcieszak,Stwierdzenietranspłciowościwprzypadkuosobypozostającej
wzwiązkumałżeńskim,ZNUR2017/95,s.217.Wyroksąduustalającypłećrodzicaniestanowipodstawy
dodokonaniawzmiankidodatkowejwakcieurodzeniadzieckaurodzonegoprzeduprawomocnieniem
siętegowyroku.Orzeczenietoniewpływarównieżnazakresprawrodzicielskich.WyrokSAwŁodzi
z15.12.2017r.,IACa531/17,LEXnr2463463.Niewykluczonajestoczywiściewtymzakresieingerencja
sądu.J.Haberko,A.Agaciak,Współczesnewyzwaniaprawarodzinnegowkontekścieproblemuzmianypłci
JakubM.Łukasiewicz