Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ustawaosłużbiecywilnej
Art.1
opierającysięnaprotekcjipolityków.Oczywiście,zależnośćaparatuadmini-
stracyjnegoodświatapolitykiprzybierałarozmaitąpostaćwróżnychokresach
historycznychiustrojowych.Wwarunkachpaństwafunkcjonującegowoparciu
ozasadydemokracjijejprzejawembyłtzw.systemłupów(spoilssystem),znany
zwłaszczawStanachZjednoczonych4.Zmianawdemokratycznychwyborachpartii
rządzącejpociągaławtymsystemiezmianęwobsadziestanowiskwadministracji
federalnejbądźwadministracjistanowej.Uważano,żetakawymianaekipod
górydodołujestnieuchronnymrezultatemdemokratycznejiswobodnejwalki
wyborczej.Zkoleiwpaństwachtotalitarnych,wktórychmiałmiejscemonopol
jednejpartii,pełnadyspozycyjnośćosóbzajmującychstanowiskaadministracyjne
byłanajczęściejnaturalnymefektemczłonkostwa,częstowręczobowiązkowego,
wtejpartiibądźteżwynikałazzasadynomenklatury.Osobasprawującaurząd
musiałacieszyćsiępełnymzaufaniemfunkcjonariuszypartyjnych.Wopozycji
dopolitycznegotraktowaniasłużbypaństwowejbyłatendencjadojejseparowa-
niaodbieżącejpolityki5.Dlaurzędnikanadrzędnyminteresemmiałbyćinteres
państwa,anieinteresytych,którzywpaństwiesprawująwładzę.Znalazłotoswój
wyrazwznanymhaśległoszącym,żerządyiparlamentyodchodzą,aadministra-
cjapozostaje.Początkiwdrażaniawżycieideineutralnościpolitycznejkorpusu
urzędniczegonależyzpewnościąwiązaćzczasamiWielkiejRewolucjiFrancuskiej
imonteskiuszowskąkoncepcjątrójpodziałuwładzy.Zaszczególnieistotnewypa-
dajednakuznaćzagwarantowanieobywatelomrównościwobecprawa.Zjednej
stronyoznaczałoto,żeurzędnikjakoreprezentantpaństwa,aniepartiirządzącej,
byłzobowiązanydoichjednakowegotraktowania,bezjakichkolwiekpreferencji
bądźuprzedzeń,wtymwszczególnościomotywachpolitycznych.Zdrugiejstro-
ny,równieżdostępdourzędówpowinienbyćjednakidlawszystkich,związany
wyłączniezespełnianiemmerytorycznychkryteriów.JakgłoszonowDeklaracji
PrawCzłowiekaiObywatela,nwszyscyobywatelerówniimająrównydostęp
dowszelkichzaszczytów,miejscistanowiskpublicznych,wedługichprzydatno-
ści,awyróżniaćichmogąjedynieichprzymiotyitalenty”.Tylkourzędnik,który
służyjedyniepaństwuikierujesięprawemwnimobowiązującym,dajenajlepszą
gwarancjęjednakowegotraktowaniawszystkichobywateli.Zkoleitylkorówny
dostępdostanowiskpublicznychdajenajlepszągwarancjęnieuleganiawpływom
politycznymprzysprawowaniuurzędu.Tezałożeniasprawiły,żeprzyzachowaniu
rodzimychtradycjiidoświadczeńzwiązanychzfunkcjonowaniemadministracji
standardempaństwdemokratycznych,przynajmniejstandardemeuropejskimjest
rozdziałmiędzyświatempolitykizcharakterystycznymdlaniegostałymdążeniem
dozdobycialubzachowaniawładzy,awięcdoelekcjiireelekcji,aurzędnikami,
którzydziękiswojejniezależnejodwładzypozycjiprawnejmogąbyćgwarantem
4H.Izdebski,M.Kulesza,Administracjapubliczna.Zagadnieniaogólne,Warszawa2004,
s.58.
5SzerokonatentematpiszeB.Kudrycka,Neutralnośćpolitycznaurzędników,Warszawa
1998.
21