Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Prawowyborczewdokumentachiumowachmiędzynarodowych
17
2.Prawowyborczewdokumentachiumowach
międzynarodowych
2.1.SystemOrganizacjiNarodówZjednoczonych
StandardyocharakterzeuniwersalnymdotycząceprawwyborczychujętojużwPo-
wszechnejDeklaracjiPrawCzłowieka,uchwalonej10.12.1948r.przezZgromadzenie
OgólneONZwParyżu.Wart.21zastrzeżono,żekażdyczłowiekmaprawodouczest-
niczeniawrządzeniuswymkrajembezpośredniolubpoprzezswobodniewybranych
przedstawicieli(ust.1)orazżewolaludujestpodstawąwładzyrządu;wolatawyrażasię
wprzeprowadzanychokresoworzetelnychwyborach(ust.3).Deklaracjamiałacharakter
rezolucjiiniebyłaobowiązującymźródłemprawa,wyznaczyłajednakstandardydla
późniejszychregulacji.
ŹródłemprawajestnatomiastMiędzynarodowyPaktPrawObywatelskichiPo-
litycznychz16.12.1966r(wszedłwżyciewdniu23.03.1976r.,zaśPolskaratyfi-
kowałago18.06.1977r.,jegotekstzostałogłoszonywDz.U.z1977r.Nr38,poz.167).
Wart.25odnosisięondogłosowaniapowszechnego,któremagwarantowaćwyborcy
„swobodnewyrażeniewoli”
.Każdyobywatelmamieć„prawoimożliwości,bezżadnej
dyskryminacjiibeznieuzasadnionychograniczeń”m.in.uczestniczeniawkierowaniu
sprawamipublicznymibezpośredniolubzapośrednictwemswobodniewybranych
przedstawicieliorazkorzystaniazczynnegoibiernegoprawawyborczegowrzetelnych,
przeprowadzanychokresowowyborach.
5
2.2.SystemRadyEuropyidorobekOrganizacjiBezpieczeństwa
iWspółpracywEuropie
Przyjętaw1950r.naforumRadyEuropyKonwencjaoOchroniePrawCzłowie-
kaiPodstawowychWolności(Dz.U.z1993r.Nr61,poz.284zezm.)wswoim
pierwotnymtekścieniezawierałagwarancjiprawwyborczych.Wprotokolenr1do
tejKonwencji(sporządzonymw1952r.iratyfikowanymprzezPolskęw1994r.;Dz.U.
z1995r.Nr36,poz.175/1)sformułowanorodzajzasadyustrojowej.Wedługart.3
państwa„zobowiązująsięorganizowaćwrozsądnychodstępachczasuwolnewybory,
opartenatajnymgłosowaniu,wwarunkachzapewniającychswobodęwyrażaniaopinii
ludnościowyborzeciałaustawodawczego”
.Napaństwa,któreratyfikowałyprotokół,
nałożonoobowiązekprzeprowadzaniawyborówwsposóbwnimopisany,ajednostce
przyznanouprawnieniedopowołaniasięnaprawodowolnychwyborówtylkowtedy:
a)gdywyborczeinterwałyniebyłyby„rozsądne”(wyboryodbywająsięzbytrzadko),
b)gdybyaktgłosowanianiebyłtajny,c)gdybyzabrakłowarunków,którezapewniałyby
swobodęwyrażeniawyborczejopinii,wtychwyborach,któresązwiązanezwyłanianiem
składu„ciałaustawodawczego”
,czylitych,którymprzysługująsamoistnekompetencje
6
