Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Prześladowaniasprawiedliwego(Serbii)przezjejwrogów,tłumaczoneodtąd
będąjakopróba,czasdoświadczeń,którymiBógobdarowujeswegowybrańca,
byznalazłgogodnymsiebie.Namiastkąnagrodywiecznej–głoszono–miała
byćnagrodaziemska:życiewSerbii–miejscuwybranymprzezBogainoszą-
cymBogawsobie.ŚmierćzazniewolonąSerbięzapewnićmiałapośmiertną
sławę,którabyłaodpowiednikiemikontynuacjączciżywych.Cerkiewstanęła
odtądprzedludemnadługiewiekijakoproroknadziei.Byłaswoistymostem
duchowym,przerzuconymmiędzyBogiemaludźmi:wcerkwiach–świątyniach
człowieczegoducha,moralnościnarodu,jegopamięci,kulturyimądrości,lud
zanosiłprzedobliczePańskieofiarycierpieniaimodlitwy,aBógzlewałprzez
niezdrojełasknanaródserbski.Przypomocyrozmaitych„mediów”Cerkiew
przekazywałaodbiorcypodstawowyzestawideireligijno-politycznych–muzy-
kęisłowohymnów,sławiącychświętychwładcówziemiserbskiej,uzupełniały
monumentalnefreski,awszystkorazemugruntowywałowświadomościludo-
wejstalepowtarzaneprzyszłympokoleniomprzekonanieoświętościtradycji
państwaserbskiego.Wkontekścieserbskiej„antropologiinarodowej”Cerkiew
stajesięwięcdusząnarodu,przewodnikiemorazinspiratoremidei.Jejwpływ
nażyciespołecznemieszkańcówpodbitejprzezTurkówSerbiibędzietakzna-
czący,żeniektórzybadaczemówićbędąoswoistejteokratycznejorganizacji
społecznej(organizacja„cerkiewno-narodowa”)
38.Inniwhierarchiicerkiewnej
dostrzegą„organizatoraduchowego,kulturowegoispołecznegoodrodzenia
naroduserbskiegowSerbiitureckiejpo1557roku”(RadovanSamardžić)
39.
ZnakomitawiększośćbadaczyrolęCerkwiinterpretowaćbędziejednakjako
pewienrodzajorganizacjiparapaństwowej,tj.„państwawpaństwie”(S.Nova-
ković
40,N.Radojčić41,S.Stanojević42,Dj.Slijepčević43iR.Tričković)44.Ostat-
niazwymienionychtuautorów(RadmilaTričković)sytuację,rolęorazznacze-
nieserbskiejCerkwinaobszarachtureckichobrazowoprzedstawiawnastępują-
cysposób:
Jeślimożemysobiewyobrazićspołeczeństwoosmańskiejakokulę,zwarstwamina
kształtzamkniętychkręgówułożonychwzdłużosipionowej,tohierarchiacerkiewna
znalazłabysięwnajniższymkręgu,razemzchrześcijańskąrają.Dopieronatym,
najniższympoziomiezaczynałosięjejoddziaływanie,dlarajistanowiłaonapunkt
odniesienia–szczytspecyficznegociaławwielkimsystemieosmańskim.Jakociało
wciele,państwowpaństwie,patriarchatbyłreliktemstaregopaństwa,podmiotemnie
tylkocerkiewnejautonomii,aleicałegomechanizmunarodowegozarządzania–
38G.Mikić,PregledistorijeHrišćanskecrkve.SrpskaCrkva,Beograd2000,s.81.
39IstorijasrpskognarodaIII–2,s.64–67.
40S.Novaković,Izabranadela,knj.III:SrbiiTurciXIViXVveka,oprac.S.M.Ćirković,Beo-
rad2001,s.403.
41N.Radojćić,Srpskidržavnisaboriusrednjemveku,Beograd1940,s.180.
42Za:D.Perić,Crkvenopravo,Beograd1999(wyd.II),s.235.
43Dj.Slijepćević,op.cit.,s.307–308.
44R.Trićković,op.cit.,s.76.
