Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
wejutrwali–bardziejjużjednakjakokultchrześcijańskiegowładcywalczącego
z„niewiernymi”–przedewszystkimepickatradycjaludowa.„Wysoki”kult
Cerkwii„niski”folkloru,połączonezesobąwpunkciewyjściaosobamiśw.
Savyiśw.Simeona(StefanaNemanji),zczasem–dziękitradycjikosowskiej–
zacznąsięprzenikaćiuzupełniać.Przejmującwieleelementówzcerkiewnego
obrazuprzeszłości,kult„niski”,któregoźródłemprzekazubyłaliteraturaludo-
wa,wnajwiększymstopniubudowaćbędziewizjęserbskiejhistoriiświętej
35.
Wkolejnychstuleciachzostaniewniąwpisany,wyrastającyzukształtowanej
niejakodwutorowowizjiwydarzeń,mitkosowski–stanowiącypodstawowy
punktodniesieniatakżewewspółczesnejkulturzeserbskiej,zwłaszczawswojej
wersjiskodyfikowanejizmodyfikowanejwwiekuXIXprzezP.P.Njegoša
(wznacznejmierzeodsuwającejnaplandalszyelementmartyrologii,aekspo-
nującejświętośćaktukosowskiegoodwetu/zemsty)
36.
Wyznaniejednoczywokółwspólnegoproblemu,jakimstajesięwalkaonie-
podległość.Cerkiew,odsamychpoczątkówaktywnieuczestniczącawżyciu
społecznymipolitycznymnarodu,stajesięwczasachniewolitureckiej
37jedyną
instytucjążycianarodowego,swoistą„szkołąpatriotycznegowychowania”,
którazeszczególnąstarannościąpielęgnowaćbędzie–zakorzenionewświado-
mościzbiorowejdziękiśw.Savie–poczuciewyjątkowościdziejówpaństwa
inaroduserbskiego,ugruntowywaćpowtarzaneodtądstaleprzyszłympokole-
niomprzekonanieoświętościtradycji,wtymtradycjiprawosławiaorazkosow-
skiegowyborukrólestwaniebieskiego,doktóregoSerbowiezostalipowołani.
35B.Zieliński,Serbskapowieśćhistoryczna.Studianadźródłami,ideamiikierunkamirozwo-
ju,Poznań1998,s.61.
36Wśródlicznychopracowańnatematmitukosowskiegonaszczególnąuwagęzasługuje
książkaM.Popovicia,Vidovdanićasnikrst,artykułO.Zirojević,Kosovoukolektivnompamćenju
(w:)Srpskastranarata.Traumaikatarzauistorijskompamćenju,oprac.N.Popov,Beograd1996,
s.201–231orazstudiumJ.Rapackiej,Zdziejówmitukosowskiego.OdMilošaObiliciadoGavrila
Principa(w:)GodzinaHerdera.OSerbach,Chorwatachiideijugosłowiańskiej,Warszawa1995,
s.113–124.Por.takżeB.Zieliński,op.cit.,s.32–37;61–64,passim(tutajteżbogatabibliografia);
V.Djurić,Kosovskibojusrpskojknjiževnosti,Beograd1990;Kosovskabitka1389injeneposledi-
ce,Beograd1991;R.Mihaljćić,Junacikosovskelegende,Beograd1989.
37PopodbojutureckimCerkiewserbskawcielonazostaładoArcybiskupstwaOchrydzkiego,
wr.1557restytuowanopatriarchatwPeci,alew1766r.włączonogodoPatriarchatuKonstanty-
nopolitańskiego.OdczasówWielkiejWędrówkiw1690r.tradycjePećkiegoPatriarchatukonty-
nuowaćbędzieMetropoliaKarlovaćka(Karłowicka–SremskiKarlovci),uznanazaniezależną
iodrębnąw1766r.(czynawetwcześniejod1710r.).Losypozostałychjednostekbyłybardzo
zagmatwane,szczególnieMetropoliiBelgradzkiej,podporządkowanejpatriarszewKonstantyno-
poludo1832r.,kiedytouzyskaczęściowąautonomię,adefactodor.1879(autokefalia).Ztrzech
pozostałychmetropolii:dalmatyńskiej,bośniacko-hercegowińskiejiczarnogórskiejjedynieta
ostatniazachowaniezależnośćodKonstantynopola.Połączeniepięciujednostekcerkiewnych
nastąpidopierow1920r.Zob.R.M.Grujić,PravoslavnaSrpskaCrkva,Kragujevac1989(reprint),
s.114–117;145–152orazDj.Slijepćević,IstorijaSrpskePravoslavneCrkve,t.I,Düsseldorf1978,
s.392–402;480–483.OhistoriiifunkcjonowaniuCerkwiwtymokresiezob.także:V.Čubrilović,
SrpskapravoslavnacrkvapodTurcimaodXVdoXIXveka(w:)ZbornikfilosofskogfakultetaV–I,
1960,s.167–188;R.Trićković,SrpskacrkvasredinomXVIIveka(w:)GlasSSSKSrpskeAkade-
mijeNaukaiUmetnosti.Odeljenjeistorijskihnauka,knj.2,Beograd1980,s.61–164;Istorija
srpskognaroda,t.II,knj.3,Beograd1993,s.7–102.
