Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
zeświętegoSavyuczyniwludowychnarracjachiwierzeniachbóstwochtonicz-
ne
66.Wniezwyklelicznych,powstałychwówczaspodaniach,legendachiopo-
wiastkachnajegotemat,fantazjaludowychtwórcówumiejscawiaćbędziemi-
tycznąpostaćnietylkojakozanurzonąw–choćczasamiodległejwczasie–
„rzeczywistejcodzienności”(np.Savauczyludsztukirzemiosła–zawodów,
których–zgodniezchronologiąwydarzeń–niemógłznać),aleteżdostrzega
jegoobecnośćirolęnp.wprocesiestwarzaniaświata
67.
SymbolicznieujętyprzezludowegotwórcęspórpomiędzyLazaremiMilo-
šem–„nową”–chrześcijańskąi„starą”–pogańskąwiarą,toczysiętużprzed
bitwązTurkamiiswójfinałznajdziedopierowmomenciestarciasięznajeźdź-
caminapolubitwy.Wrzeczywistościhistorycznej–zatakimomentmożnaby
uznaćpowstaniewroku1804,kiedytowspólnawalkaprzeciwkoTurkomna
chwilęzjednoczynieokrzesanychipałającychzemstąwojownikówKaradjordja
zbłogosławiącązapałpowstańcówCerkwią.Niczymprzedbitwąkosowską–
przedatakiemnaBelgradpowstańcysymbolicznieprzyjmąkomunięświętą
wcerkwi-namiocie,którypodarujeimmetropolitaStefanStratimirović–ten
sam,który,bojącsię,byreligijnieniewyedukowanemasynieodchodziłyod
Cerkwi,niedopuścizaswegożyciadowydaniaprzekładunajęzykludowy
NowegoTestamentuautorstwaVukaKaradžicia
68.Jednakzapoczątkowane
wokresieniewolitureckiejswoiste„rozwarstwienie”wobrębiesamegowyzna-
niaorazścieraniesiędwóchtradycji–nazwijmyjetutajumownie:cerkiewną
(„chrześcijańsko-ortodoksyjną”)i(spoganizowaną)patriarchalną,ludową–
miećbędzieznaczniepoważniejszekonsekwencjedlarozwojukulturyserbskiej
istaniesięwprzyszłościstałymelementemsporuojejcharakterimodel(sze-
rzejnatentematwrozdzialeWokółsporu…).
Oczywiście,niezależnieodwewnętrznego,dramatycznegoimającegoswe–
zauważalnetakżeidziś–konsekwencjepęknięciawobrębieprawosławiaserb-
skiegowokresieniewolitureckiej(zwłaszczazaśwXVIIIw.naobszarach
Serbiitureckiej),świadomośćprzynależnościSerbówdoświatachrześcijańskie-
go–traktowanajakowyznacznikidentyfikacjinietylkoreligijnej,aletakże
narodowej,jestdominująca.WedługznawcydziejówCerkwiserbskiejSlijepče-
vicia:
WPećkimPatriarchaciezjednoczyłysięwiarainacjonalność,zrodziłosię
przekonanie,żeten,ktozdradziwiaręprawosławnąniemożebyćwiernySerbstwu.Ten,
ktobroniłSerbstwa,chroniłteżprawosławie,iodwrotnie,tenktobyłwierny
słanietrudnookreślićjakochrześcijańskie.Cyt.za:A.Kamieńska,Perłyikamienie,wybórserb-
sko-chorwackiejpoezjiludowej,Warszawa1967,s.46.
66Por.Lj.Radenković,SvetiSavaunarodnompredanju,zwłaszczazaśpodrozdziałSvetiSava
kaobožanstvopodzemnogsveta(w:)KultsvetihnaBalkanu,Kragujevac2001,s.89–106(96–
–103).
67I.Kolarić,op.cit.,s.157.Por.takżeS.M.Mijatović,PrićeosvetomSavi,Beograd2002.
68M.Popović,op.cit.,s.120.
