Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
rozdziałI.Preambuławpolskiejdoktrynieprawa
gulacji,metodyregulacjiisłownictwobędąceskutkiemnormatywnego
charakteruwypowiedzizawartychwtekstachprawnych.152Wszystkiete
elementymogąznaleźćsięrównieżwpreambułach,zwłaszczatenpierw-
szy,czegoprzykłademsąpreambuły„streszczające”zawartośćdalszych
częściaktuprawnego.Wymownymprzykłademmożebyćnieobowiązująca
jużpreambułaKodeksupracyz1974roku.Wpreambułachzdecydowanie
mniejniżwczęściartykułowejjestelementówwyrażającychnormatyw-
nycharakterwypowiedzitekstuprawnego,conieprzekreślamożliwości
obronytezyonormatywnymcharakterzepreambuły.
Czwartyelementsytuacjisocjolingwistycznej,tj.kontekstspołecznyto
wspólnawiedzauczestnikówaktówkomunikacji,abliżejwiedza,jakąwe-
długnadawcy,powinienposiadaćodbiorcawypowiedzi.Jestonutożsa-
mianyzkulturąprawną,wramachktórejfunkcjonujątekstyprawne.153
Właśniewramachkontekstuspołecznegopreambułamoże,itozwielu
powodów,odgrywaćznaczącąrolęprzezwskazanienawarunkispołecz-
no-polityczne,wjakichdanyaktprawnyfunkcjonuje,doświadczeniahi-
storyczne,któredoprowadziłydoistniejącegostanurzeczyorazodzwier-
ciedlaniewartości(jakoelementówkulturyprawnej),jakimmająsłużyć
regulacjeprawne.Powyższewiążesięzistotnąfunkcjąpreambuły,jaką
jestfunkcjainterpretacyjna,zwłaszczawodniesieniudowykładnicelo-
wościowej.
1040Rodzajepreambuł
Preambułaniejestkategoriąjednolitą.Podziałypreambułmogąbyćdo-
konywanewedługróżnychkryteriów.154
Wstępymajązróżnicowanądługość,stądteżsąwśródnichzarówno
wstępyproste(krótkie)jakizłożone(dłuższe).Pierwsze,najczęściejjedno-
zdaniowezawierająjedyniejakiśelementznajdującysięzwyklewpream-
bułach,np.celwydaniadanejregulacji.Wpreambułachzłożonychwystę-
pująoboksiebieróżnorodneelementyprzedstawiające:celwydaniaaktu,
jegopodstawyprawne,uroczystedeklaracje,streszczeniedalszejczęści
aktuprawnego.Omawianypodziałjestuważanyzaodpowiadającywymo-
gomlogiki,gdyżjestrozłącznyiwyczerpujący,alejednocześniesztuczny.155
Wydajesięjednak,iżmógłbyonmiećwiększeznaczenie,jeślibypowią-
zaćgozpodziałemnapreambułyniepełne(szczątkowe)ipełne.Preambu-
łyniepełnetotakie,któreograniczająsiętylkodojednegoelementu,np.
wewstępiedokonstytucjimożetobyćwyłącznieinvocatioDeiczywska-
152T.Gizbert-Studnicki:Sytuacyjne...,s.45.
153Ibid.,s.46.
154Wpodrozdziale1.4uwagazostanieskupionanasamychpodziałachpreambuł,
natomiastliczniejszeichprzykładyzostanąprzedstawionewrozdz.III.
155S.Lewandowski:Charakternormatywny...,s.130.
