Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
SystempolitycznyPolski1944–1989:ustrój,politykawewnętrznaizewnętrzna
Wstęp
mokratycznych,brutalniedeptanychprzezokupanta.Dokumenttenniósł
zapowiedźoparciadziałaniatworzącychsięwładzpaństwanademokra-
tycznychzasadachkonstytucjimarcowejz1921roku.2
Oznaczałotojednocześnieodrzucenieniedemokratycznej,wprowadza-
jącejrządyautorytarnekonstytucjiz23kwietnia1935roku.3
Omawianydokumentzawierałzapowiedziszerokozakrojonychreform
społecznychigospodarczych.WtensposóbManifestPKWNmógłbudzić
nadziejewzmęczonymwojnąikrwawąokupacjąnarodzie.
Dziśnadokumenttenpatrzymyinaczej,widzącjegozapowiedziwszer-
szymaspekcie,uwzględniającymstosowanejużpowydaniuManifestu
Lipcowegopraktykitworzącejsięwładzy,naktórątakwielkiwpływmiały
interesyimperialneipolitykaZwiązkuRadzieckiego.
Dokonujączatemocenyówczesnychdokumentów,należywszerokim
wymiarzeuwzględniaćwymienioneokolicznościiuwarunkowania–także
geopolityczne.
WpodobnejdoPolskisytuacjiznalazłysięrównieżwtychlatachpo-
zostałepaństwaEuropyŚrodkowejiWschodniej.Wartowięcpoznać
iporównaćtamtejszeuwarunkowaniaspołeczneipolityczneorazwprowa-
dzanerozwiązaniaprawnoustrojowe.Ztychporównańwynikająwnioski
korzystniejszedlaPolskiLudowej.Wpaństwachtychinaczejdochodziło
dotworzeniapodstawustrojowychniżwPolsce.Wpolskichwarunkach
tworzącasięwładzazapowiadałabudowaniepodstawustrojowychpań-
stwaprzeznoweorganywładzypowoływanewdrodzewyborów.Organyte
miałyprzygotowaćiuchwalićnowekonstytucje.Stałosiętakjużwlatach
czterdziestych.
WPolsceprzyjętoinnyprogram,niestaranosięspieszyćzpracami
konstytucyjnymi,anaokresprzejściowypostanowionoprzyjąćzapodsta-
wędziałańnajwyższychorganówpaństwakonstytucjęz17marca1921r.,
którejdemokratycznegocharakteruniepodważałażadnazdziałających
siłpolitycznych.Podkreślićnależy,żeManifestPKWNwtejkwestiizaj-
mowałmałoprecyzyjnestanowisko.Wdokumencietymczytamybowiem,
żeKRNiPKWNdziałająnnapodstawiekonstytucjiz17marca1921r.,
jedynieobowiązującejkonstytucjilegalnieuchwalonejprawnie”.Niemiało
tojednakoznaczać,żewymienionyaktprawny,mającyzasadniczezna-
czeniewsystemieobowiązującegoprawa–mabyćstosowanywcałości,
2Ustawazdnia17marca1921r.KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej,[w:]
M.Adamczyk,S.Pastuszka,Konstytucjepolskiewrozwojudziejowym1791-1982,
Warszawa1985,s.217–249.
3UstawaKonstytucyjnazdnia23kwietnia1935r.,[w:]M.Adamczyk,S.Pastusz-
ka,dz.cyt.,s.268–288.
