Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
SystempolitycznyPolski1944–1989:ustrój,politykawewnętrznaizewnętrzna
Wstęp
dzoszybkozakończyłypracezwiązanezprzygotowaniemiuchwaleniem
nowychkonstytucji.Nastąpiłotorzeczywiściewszybkimtempie,bojuż
wroku1946trzypaństwaEuropyŚrodkowo-Wschodniej,czyliJugosła-
wia(31stycznia1946r.),Węgry(31stycznia1946r.)iAlbania(14mar-
ca1946r.)otrzymałynoweustawyzasadnicze.Wroku1947uchwalono
konstytucjęwBułgarii(4grudnia),anastępniewRumunii(13kwietnia
1948r.).Dołączyładotejgrupywroku1948Czechosłowacja(9maja),
aw1949r.NiemieckaRepublikaDemokratyczna(7października).
TakwięcwtejdziedziniePolskabyławyraźnieopóźnionawtworzeniu
podstawnowegoustroju,coniebyłorzecząprzypadku.
Polskadrogadosocjalizmuwyraźnieróżniłasięodtej,poktórejprze-
chodziływszystkiepozostałepaństwademokracjiludowejwEuropie.
Dokumentyprawneipolitycznezlatczterdziestychświadczą,otym,że
rozwiązaniaustrojowePolskiróżniłysięodtych,którestosowanowpań-
stwachsąsiednich.Zjawiskotonależydostrzegaćtakwsferzetreścikon-
stytucji,jakteżformyprzyjmowaniaomawianychregulacjiprawnych.
Najbardziejwidocznebyłyróżnicewzakresietreściustawzasadni-
czychiświadcząoneosłusznościużywaniaokreślenianpolskadrogadoso-
cjalizmu”,którewlatach1948–1949zostałopoddanesurowejizasadniczej
krytyce.SpowodowałotoodsunięcieodwładzysekretarzageneralnegoKC
PPRWładysławaGomułki,osobęnr1wówczesnychwarunkachustrojo-
wychPolski.
Polscyprzywódcymocnoakcentowaliprzed1948r.osobliwościprzyj-
mowanychrozwiązań,corodziłokrytykęprzywódcówpozostałychpaństw
ówczesnegoobozusocjalistycznego.Krytykętęwywoływaływprowadza-
nerozwiązaniazarównoocharakterzespołeczno-gospodarczym,takiejak
istniejącewobrębierolnictwautrzymywaniedominującychwtymzakre-
siegospodarstwindywidualnych,sytuacjawsferzezaopatrzenialudno-
ści(słynnabitwaohandel),sytuacjaprawnairolaKościołakatolickiego,
nieporównywalnazistniejącąwpaństwachsąsiednichitd.
Różnicetebyłytakżewidocznewdziedziniepolitycznej:utrzymywanie
wieluaktówprawnychpochodzącychzokresuIIRzeczypospolitej(np.do-
tyczącychsamorząduterytorialnego,jakteżaktówrangikonstytucyjnej),
nieuchwalenienowejkonstytucjipaństwa.
Wszystkie,pozaPolską,państwademokracjiludowejwprowadziłyta-
kiekonstytucjejeszczewlatachczterdziestychPolskawtejdziedzinie
stanowiławyjątek,przyjmującnowąkonstytucjędopierowlipcu1952r.5
(wtymczasieRumuniawprowadzałajużdrugąpowojnienowąustawę
5Zob0KonstytucjaPolskiejRzeczypospolitejLudowejuchwalonaprzezSejmUsta-
wodawczywdniu22lipca1952r.Tekstjednolity(Dz.U.1976,nr7,poz.38).
