Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojciechSokół•SpecyfikalegitymizacjisystemupolitycznegoPolskiLudowej
stęp
29
Dostępnewynikibadańsocjologicznychzlatsiedemdziesiątychiprzede
wszystkimosiemdziesiątychwskazująnaniskąakceptacjęsystemuspo-
łeczno-politycznego(czyjegoróżnychpodsystemów)wopiniiwiększości
Polaków.7Przykładowownajbardziejbezpośrednimpytaniu,którewiązać
możnaztąkwestią:nCzychciałbyś,abyświatszedłwkierunkutejfor-
mysocjalizmu,któraistniejewPolsce?”,odsetekwszystkichodpowiedzi
twierdzącychwahałsięwgranicachod4do20%.Procentodpowiedzinzde-
cydowanietak”wynosiłodpowiednio3,3%i0,6%.8WraporciezbadańnPo-
lacy’84”AndrzejRychardiJacekSzymanderski,analizującwynikibadań
ankietowychz1984roku,ustalili,żepełnejlegitymacjiładuspołeczno-po-
litycznegoudziela14,3%badanejpopulacji,natomiastodmawiajej13,2%.9
Dlatypówpośrednichustalilinastępującemotywypodporządkowaniasię
władzy:1)legitymacjabezprzyzwolenia(akceptacjawartościsystemu
iniechęćdoniegonapoziomiepostawizachowań)–5%;2)przyzwolenie
bezlegitymacji–8,3%;3)legitymacjaideologiczna(będącawynikiemsku-
tecznościargumentówocharakterzeideologicznym)–3,4%;4)legitymacja
aideologiczna(rezultatlegitymizacjilegalnej,charyzmatycznejitp.–1,1%;
5)przyzwoleniebezlegitymacjipolitycznejiideologicznej–4,3%.
Zatemdokonującnpomiaru”legitymacjisystemunapoziomieakceptacji
wartości(wiarywlegitymację),czylitzw.nwiarygodności”,otrzymanoniezbyt
nobilitującedlawładzyrezultaty.Natomiastrozszerzeniezakresuznaczenia
omawianegoterminunafunkcjonalnewobecsystemupostawyizachowa-
niapozwalastwierdzićwiększystopieńakceptacjisystemu.Odrzucającwięc
przymusizniewoleniejakomotywystabilności,wprowadzonocelemwyja-
gólnejroliKościoła,tradycjeuczestnictwapolitycznegoikontroliwładz(wynikającem.in.
zartykułówhenrykowskich),tolerancjipolitycznej,silnegopoczuciatożsamościnarodo-
wejorazszczególnejwrażliwościnapodległośćzewnętrzną,wkonfrontacjiodpowiednio
zeszczególnąroląideologiimarksistowskiejipartiikomunistycznej,regułamisystemu
autokratycznego,zasadącenzuryinomenklaturyorazograniczonąsuwerennością,nie
dawałypodstawdolegitymacjiwładzykomunistów;W.P.Avery,PoliticalLegitimacy
andCrisisinPoland,nPoliticalScienceQuarterly”,vol.103,1988,nr1,s.111–130.
7
Badaniawykazującebrakakceptacjicenzuryiwiarygodnościprasywopiniistu-
dentównapoczątkulat70.znajdujemyw:M.D.Simon,PolishStudentAttitudesand
IdeologicalPolicy,[w:]M.D.Simon,R.E.Kanet(red.),BackgroundtoCrisis;Policy
andPoliticsinGierek’sPoland,Boulder,WestviewPress1981,s.153.Obszerniejszy
przeglądbadańw:D.S.Mason,PublicOpinionandPoliticalChangeinPoland1980-
1982,CambridgeUniversityPress1985.Bezpośredniont.legitymizacji:A.Rychard,
J.Szymanderski,Kryzyswperspektywielegitymizacji,[w:]W.Adamski(red.),Pola-
cy’84.Dynamikakonfliktuikonsensusu,Warszawa1986.
8
M.Marody,Senszbiorowyastabilnośćizmianaładuspołecznego,[w:]A.Ry-
chard,A.Sułek,Legitymacja.Klasyczneteorieipolskiedoświadczenia,Warszawa
1988,s.269.
9
A.Rychard,J.Szymanderski,dz.cyt.,s.323.
