Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojciechSokół•SpecyfikalegitymizacjisystemupolitycznegoPolskiLudowej
stęp
31
Autorytarnysocjalizmpaństwowywodróżnieniuodtotalitarnegoso-
cjalizmupartyjnegodokonujem.in.:a)osłabieniarepresyjnościogólnej
systemuidopuszczeniaograniczonegopluralizmuopiniiwsamejgrupie
rządzącej;b)ograniczeniamotywacjiideologicznejelitrządzącychnarzecz
motywacjikonsumpcyjnej;c)przesuwaniaakcentówtreściowychwide-
ologiiwnastępującychwymiarach:zamiastelementówchiliastycznych
skupianiezainteresowanianasprawachbieżącegorozwojuspołeczno-go-
spodarczego,zamiastmitupartiirozwinięcieideologiipaństwanarodo-
wego,zamiastmiturewolucjikoncepcjeograniczonych,odgórnychreform
nazywanychndoskonaleniemfunkcjonowania”,zamiastobsesjiwalkiklas
dążeniedojednościnarodowej.
Wydajesię,żepowyższecechyodpowiadająwdużejmierzecharaktery-
styceopisywanychwielokrotniesystemówautorytarnych.Ewolucjawtym
kierunku,któramiałakulminacjęwlatachsiedemdziesiątychmożebyć
tłumaczonachęciąwyzwoleniasięrządzącejekipyEdwardaGierkazkom-
pleksuniechcianejmniejszości.
Odwołującsięwięcchociażbydoteoriigrupinteresów(spopularyzo-
wanejzasprawątakichuczonychjakGordonSkilling,FranklynGriffith,
KlausvonBeyme),możnawysnućwniosek,żeprzynajmniejniektóre
(obokelitkierowniczych)kluczowedlasystemugrupyspołeczne(różne
wróżnymczasie)pozytywnieodpowiadałynaformułylegitymizacyjne,
tymbardziejżegrupyprzeciwneniebyływstaniezintegrowaćcałościwo-
kółalternatywnychwizjiustrojowych.
Wielubadaczyuważawięc,żeobronahipotezyopermanentnymbra-
kulegitymacjijestdośćtrudna.Wymagałabyudowodnienia,żenigdy
przywódcy,programy,metodyistrukturywładzyniebyłyspołecznie
popierane.WieleosiągnięćcywilizacyjnychPolskispołeczeństwooce-
niałojakodobryefektpolitykikomunistówiwystępowałynawetokresy
charyzmatycznegolegitymizowaniawładzyzwiązanezosobąprzywód-
cypartii0
Stawianejestjednakpytanie,czyposiadanielegitymacjiwładzybyłotak
ważnedlaniejsamej.A.Rychardstawiatezę,żepomimowieluzabiegów
wzakresielegitymizacjisystemu,przynajmniejwlatachosiemdziesiątych
(oczymprzekonująwynikibadańankietowych),elityrządzącezadowala-
łysięuzyskaniemzwykłejstabilizacji.14Autortenuważarównież,żebrak
legitymacji(rozumianejprzezniegojakowiarygodność)niebyłprzyczyną
14
Por.A.Rychard,Komupotrzebnajestlegitymizacja,[w:]A.Rychard,A.Sułek,
dz.cyt.,s.300–319;J.Tarkowski,Legitymizacjawładzy.Zagadnieniateoretyczneiopi-
nieoficjalne,[w:]F.Ryszka,Kulturapolitycznaspołeczeństwapolskiego(1983-1985),
Warszawa1987,s.77–126.
