Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szonympodczasVMiędzynarodowegoKongresuPsy-
chologówwRzymiestwierdza:fl»Psychologizm«mówi
cośinnegoniż»psychologia«,amianowicieoznaczanad-
miarpsychologicznegomyślenia,psychologięnaniewłaś-
ciwymmiejscu”11.Przyokazjiwartowspomnieć,żeMoog
podkreślafakt,żeFriesjestpsychologistą,aczkolwiekza-
uważa:fl[…]jakkolwiekostatniosiętokwestionuje”12.ma
zatemMoogświadomośćmożliwościinnegozinterpre-
towaniafilozofiiFriesaiFriedrichaEduardaBenekego,
któregonazwiskowymieniarazemzFriesem.Ciekawe
jestrównieżto,żeHermannCohen,założyciellogicznej
szkołyneokantyzmu,zwracarównieżuwagęnaistnieją-
cyproblem,kiedypisze:flTwórcaklasycznejlogikiPlaton,
jestzarazempierwszympsychologiemwwielkim,meto-
dycznymstylu”13.Oznaczato,żerelacjamiędzyfilozofią
apsychologiąokazujesięzłożona.
SkorozatemkamieniemobrazyjestfilozofiaFriesa,
towłaśniejąnależyuczynićpunktemwyjściarozważań.
TrzebaponadtoumieścićfilozofięFriesawkontekście
historycznym,któryoczywiściewiążesięwprostzpró-
bamiodczytaniamyśliImmanuelaKanta.Zaistotny
elementtegoodczytanianależyjednakuznaćto,żewpi-
sujesięonowtradycję–araczejjątworzy–odczyta-
niawduchuszerokorozumianejpsychologii,czymoże
tylkodoświadczeniawewnętrznego.Zwyczajowopierw-
szym,któregozwykłosiępostrzegaćwświetlefilozofii
pokantowskiej,jestKarlLeonhardReinhold(1757–1823),
11fl»Psychologismus«willetwasanderessagenals»Psycholo-
gie«,nämlicheinZuvielanpsychologischemDenken,Psychologie
amunrechtenOrt”.A.Höfler:SindwirPsychologisten?.In:Atti
delVcongressointernazionaledipsicologia.TenutoinRomadal26al
30aprile1905.SottolepresidenzadelG.Sergi.Pubblicatidal
S.deSanctis.Roma1906,s.322.Por.W.Moog:Logik,Psycho-
logieundPsychologismus.WissenschaftssytematischeUntersuchungen.
Hallea.S.1919,s.3.
12W.Moog:Logik,PsychologieundPsychologismus…,s.6.
13H.Cohen:LogikderreinenErkenntniss.Berlin1902,s.20.
10
