Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiekuuznanozawystarczającypowóddosformułowa-
niazarzutupsychologizmu.Zarzuttenporazpierwszy
wysunąłKunoFischerwstosunkudoJakobaFriedricha
Friesa,kiedystwierdził:flTo,cojestapriori,nigdy
niemożezostaćpoznaneaposteriori”2.Arthur
Kronfeld(1886–1941),lekarzpsychiatraifilozofnauki,
zarazemprzyjacielLeonardaNelsona,zdanietookreśla
mianemflanatemyKunonaFischera”3.niezmieniatojed-
nakfaktu,żewłaśnieKunoFischerwywołujespór,który
znanyjestjakoflproblemKant–Fries”.
Dwuznacznośćwrozumieniupsychologizmuskut-
kujelicznyminiejasnościamiwjegoopisieiklasyfikacji.
Niemajednegopsychologizmu,azatemniemajednej
jegokrytyki.Wfilozofiipokantowskiejsprawawydajesię
jednakbardzoprosta–przynajmniejtaksięwydajezper-
spektywytych,którzyfilozofiętęoceniająjakopierwsi.
Jużwpierwszymwydaniusłynnegopodręcznikazza-
kresuhistoriifilozofiiautorstwaFriedrichaUberwega
możnaprzeczytać,żeflFriespróbowałpsychologicznie
ugruntowaćkrytykęrozumu”4.DalejzaśUberwegza-
uważa:flStosowniedotegopsychologiaopierającasięna
doświadczeniuwewnętrznymmusistanowićpodstawę
wszelkiegofilozofowania”5.Wartozwrócićuwagęnafakt,
żewwydaniusiódmymksiążki,któregoredaktorembył
MaxHeinze(1835–1909),zdanietozostałododatkowo
uwyraźnionerozstrzelonymdrukiem6.Dopierowwyda-
niudwunastymsłynnegopodręcznikaznajdujesięosob-
2K.Fischer:DiebeidenkantischenSchuleninJena.Redezum
AntrittdesProrektorats,den1.Februar1862.Stuttgart1862,s.18.
3A.Kronfeld:DasWesenderpsychiatrischenErkenntnis.Bei-
trägezurallgemeinenPsychiatrieI.Berlin1920,s.28.
4F.Uberweg:GrundrissderGeschichtederPhilosophievonTha-
lesbisaufdieGegenwart.Theil3:DieNeuzeit.Berlin1866,s.183.
5Ibidem,s.189.
6Zob.F.Uberweg:GrundrissderGeschichtederPhilosophie.
Theil3:DieNeuzeit.Hrsg.vonM.Heinze.7.Aufl.Berlin1886,
s.300.
8
