Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RadosławRybkowski
Wświecie,któryteoretyczniewmniejszymstopniurozwijasięnabazieim-
manentnegokonfiktumiędzydwoma(lubkilkoma)najważniejszymiaktorami
naareniemiędzynarodowej,zdecydowaniewzrosłoznaczeniepaństwbezzna-
czenia.Iturodzisięchybanajważniejszeinajciekawszepytanie-jaktosięstało,
żekrajeposiadająceniekiedyniewielkiezasobynaturalne,leżącezdalaodnaj-
ważniejszychszlakówhandlowychzostałyuznanezakluczowedlaświatowego
porządku?Przecieżnawetkrajedysponująceistotnymidlawspółczesnychgospo-
dareksurowcami,takiejakNigeriaczyWenezuela,niesąwstaniewpojedynkę
wpłynąćnacenytychsurowcówwłaśniedlatego,żeniesąjedynymiczychoćby
najważniejszymidostawcami.Rosnąceznaczenietakichkrajówwznacznejmie-
rzewynikazistotnejprzemiany,jakadokonałasięwpostzimnowojennejgeo-
polityce-cechujejąodejścieodskupieniasiętylkoiwyłącznienakategoriach
geograficzno-przestrzennych,azwłaszczageograficznegorozlokowaniazasobów
naturalnych.WujęciuJohnaAgnewawbadaniachgeopolitykinajważniejszesta-
jesięanalizowaniesposobu,wjakipojedynczepaństwoorganizujeswojerelacje
zinnymiwperspektywieświatowej,czyliuwzględniającmożliwościiograni-
czeniawodniesieniuprzeztopaństwosukcesuzewzględunaglobalnąsytua-
cję8.ColinFlintwswoimWprowadzeniudogeopolitykizwracauwagę,żeobecne
wXXIwiekudążenienietyledoposiadania,cokontrolowaniaterytoriumreali-
zujesięzapomocąwspółczesnychnarzędzikomunikacji:językaiobrazów,dzięki
którymklasyfikujemyteterytoriaizamieszkującychjeludzi.Współcześniegeo-
politykaoznaczanietylkorzeczywistedziałaniapodejmowanenaareniemiędzy-
narodowej,aletakżeźródła,praktykiorazwykorzystywaneformyreprezentacji.
Wtensposóbgeopolitykastajesięelementemdyskursupolitycznego,którynie
tylkoopisuje,aleteżtworzyizmieniamiędzynarodowąsytuację9.
KlausDoddszauważazkolei,żepomimocorazpowszechniejszejglobaliza-
cji,którazacieraznaczenieterytoriumograniczonegowyraźnymigranicamipo-
litycznymi,„znaczenieterytorium,granicmiędzynarodowychorazroszczeńdo
suwerennościpozostajerównieistotnecodawnej.Paręmetrówwtęczywtam-
tąmożebyćkwestiążycialubśmierci”
.Geopolitykastałasięnieodłącznączęś-
ciąnaszegocodziennegożyciainiejestjużwyłączniedomenąkrytycznejana-
lizyirozumieniagraniciterytorium.Totakżenarzędziesłużącedotworzenia,
zapomocągeograficznegoopisuimetafor,zrozumiałegodlaszerokiegogrona
odbiorcówopisuglobalnejrzeczywistości.Tworzonywtensposóbmodelświata
stajesiębardziejzrozumiałyiwwiększymstopniumożeprzekonywaćobywateli
państwaosłusznościprowadzonejpolitykizagranicznej,zwłaszczawtedy,gdyjej
elementemstajesięmilitarnainterwencja.Ajeśliuwagaredakcji„ForeignAf-
fairs”okluczowymznaczeniupaństwupadłychdlawspółczesnychstosunków
międzynarodowychjestsłuszna,topaństwatestająsięważnenietylkodlapoli-
8J.Agnew,Geopolitcs...,op.cit.,s.2.
9C.Flint,IntroductiontoGeopolitics:Tensions,ConfictsandResolutions,NewYork2006,s.16.
