Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
wszelkiegobytu(konieczność)52.Iniewiemywreszcie,jakiegochrześcijaństwa
wmniejlubbardziejświadomysposóbNietzschejestdziedzicem,bosamfakt
chrześcijańskiejnieortodoksyjnościizwiązanejzniąimmanencji-czyzorien-
towanianakategorięwoli-niemówinamostateczniezbytwiele.Wcentrum
nurtu,któryoddziałujenaniemieckiegofilozofa,niestoiprzecieżhistoryczna
postaćChrystusa,rozumianegojakoZbawca.Równieżdogmatychrześcijań-
skiestająsiętutajfiguramifilozoficznymiopisującymistanyegzystencjalne
kondycjiludzkiej53,wobecczegomistykatatraktujechrześcijaństwojako
sztukężyciaprzedewszystkim,aniedotyczącąsprawostatecznychdoktrynę54.
PoruszoneprzezLöwithaiJaspersazwiązkiNietzschegozchrześcijaństwem
wymagająwięcdalszegorozwinięciaidoprecyzowania.
Chcącodpowiedziećnatepytania,zaczniemyodomówieniapojęcia
samegopanteizmuijegohistorycznychźródeł,anastępnieprzejdziemyod
ogólnegoprzedstawienianiemieckiejtradycjimistyczno-panteistycznej,wska-
zującnajejgłównemotywy,logikęidynamikęrozwojową,awięcprześle-
dzimyrozwójtendencjipanteistycznychiodrywającąsięodpanteizmulinię
indywidualistyczną,znajdującąwyrazwkoncepcjiwolimocy.Poogólnym,
panoramicznymprzedstawieniucharakterutejmistykiiwłaściwychdlaniej
motywów,uszeregujemypostacietejmistyki-odMistrzaEckharta,poprzez
FrankfurtczykaiTaulera,naJakubieBöhmemiAnieleŚlązakuskończywszy
-iprzybliżymypokrótcekażdąznich,oczywiściepodkątemtychaspektów,
którewpłynęłybądźmogływpłynąćnarefleksjęNietzschego,awięcprzede
wszystkimmetafizykiwoli,panteizmu,problemuwolnościikonieczności
-zwłaszczarelacjimiędzykoniecznościąawolą,etykioraztrójfazowejkon-
cepcjidziejów,znajdującejswezwieńczeniewzjednoczeniuwszystkichrze-
czy(uniomystica),ponieważtakpojęterozumieniedziejówwpłynienahisto-
riozofięromantyczną(stworzyjąSchillerpodwpływemRousseauiKanta),
apoprzezromantyków(Schlegel,Novalis)naNietzschego.Następnie
ujmiemyogólny,panoramicznywpływniemieckiejmistykipanteistycznejna
filozofięniemiecką,wtymprzedewszystkimnarefleksjęNietzschego.Wpływ
niemieckiejmistykipanteistycznejnaproblemwolnościikoniecznościwfilo-
zofiiNietzschegojestzapośredniczonyprzezKantaiidealizmniemiecki,który
-czegonieudałosięuczynićKantowi-usiłujepojednaćnagruncieteoretycz-
nymindywidualnąświadomośćzcałościąbytu,dlategoteżpoujęciuogól-
nego,panoramicznegowpływuniemieckiejmistykipanteistycznejnafilozofię
52Por.K.Löwith,Nietzsche’sPhilosophyoftheEternalRecurrenceoftheSame…,s.55.
53Por.P.Augustyniak,IstnieniejestBogiem…,s.110.
54Por.tamże,s.125.
