Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ProblemwolnościikoniecznościwfilozofiiNietzschego…
istworzeń.JakpiszeJózefKosian,Bógsamwsobiejestniczym,stajesięnato-
miastczymśwstworzeniach15.Gdybyniebyłokosmosu,niebyłobytakżeBoga.
ZtakprzedstawiającymsięobrazemBogazwiązanyjestmotywstawaniasię
(niem.Werden),októrymczęstowspominająMistrzEckhartiJakubBöhme16.
JeślibowiemBógniejeststatyczny,niezmiennyitranscendentny,leczpoj-
mujesięgojakodążącądosamospełnieniawolę,wktórejzawierasięwszelkie
istnienie,tosamowiedzaniezostałaprzezniegojeszczeosiągnięta,wzwiązku
zczymrzeczywistośćniejestgotowaiuformowana.Światjestzatemczymś
stającymsięidynamicznym,nieustannierozwijasięiwzrasta.Niezmienność
itrwałość,charakterystycznezarównodlamyśliabstrakcyjno-dogmatycznej,
jakireligijnejortodoksji,sądlatejmistykinajwiększąiluzją17.Bóg,piszeMistrz
Eckhart,powstajeiprzemija18,jestwięcBogiemżywymidynamicznym,który
zewzględunaswójścisłyzwiązekzegzystencjądziaławczłowiekuiprzezczło-
wieka,będącegonieodłącznączęściąboskiejegzystencji.
Tegotypuoptyka-rezygnacjazpojmowaniarzeczywistościwkatego-
riachzamkniętegoistatycznegoobszaruipołożenieakcentunajejdynamizm
-wnosizupełnienową,nieznanąstarożytnościiśredniowieczukoncepcję
człowieka.Wtradycjidogmatycznejczłowiekbyłbowiempojmowanywyłącz-
niejakoprzedmiot,rezultatoddziaływaniazewnętrznegopodmiotu(Boga),
któremujakojedynemuprzysługiwaławewszechświeciejakakolwiektwórcza
aktywnośćinaktóregowyrokiczłowiekjedyniebiernieoczekiwał19.Wgoto-
wymiustanowionymprzeztranscendentnegoBogaświecieludzkaaktyw-
nośćniemiałasensu,prawdziwatwórczośćbyłaniemożliwa20,wobecczego
15Por.tamże,s.33.
16Por.tamże,s.32.
17Por.tamże.
18Por.J.Piórczyński,Absolut,człowiek,świat…,s.45.
19Por.J.Kosian,Filozofanadziei,WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,
Wrocław1997,s.55.
20Wątekniemożnościjakiejkolwiektwórczejaktywnościwświeciefunkcjonu-
jącymjakoapriorycznieustanowionyigotowyporządekpodejmiezcałąsiłąNie-
tzsche.Jednąznajwiększychsłabościtradycyjnychsystemówreligijnychniemiec-
kifilozofbędziewidziałwnegacjitwórczości,jeślichodziodziałalnośćczłowieka.
Klasycznenurtyreligijnejwiaryuniemożliwiająpowstanietwórczejjednostki-ato
główniewniejwidziałNietzscheszansęnaodrestaurowaniekultury-dlategodo-
pierowrazzupadkiemnarracjioczłowiekuiświeciejakoprojektachustalonychizo-
rientowanychnarealizacjęokreślonegocelu-uśmierćBoga”-twórczośćstaniesię
najbardziejobiecującąmożliwością,boucóżbytopozostawałodotworzenia,gdyby
bogowieistnieli”
.F.Nietzsche,TakorzeczeZaratustra,Vesper,Poznań2006,s.64.
