Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Tekstfilozoficznywświetlewybranychteoriiprzekładu
rozbić,ajednocześniewzbogacićjęzykdocelowy,umożliwiającczytelnikowi
ndoświadczenieobcego”66.Bermanwskazujenakonkretneprzejawyniwelowania
obcościwprzekładzie,takiejak:
-
racjonalizacja,którapolegaprzedewszystkimnaingerencjiwskładniętekstu
wceluuzyskaniawiększejprzejrzystości;
-
objaśnianieelementów,któreworyginalesąnieokreślonelubniejasne;może
polegaćnazastępowaniupolisemiimonosemią,parafrazielubeksplikacji;
-
wydłużanie,którepodajeexpliciteto,coworyginalezawartebyłoimplicite;
-
uszlachetnianie,podnoszeniewartościstylistycznejprzekładuwstosunku
dooryginału;
-
zubażanieilościowe,polegającenazastępowaniuseriisynonimówjednymsło-
wemwjęzykudocelowym;
-
niszczeniezwrotówiwyrażeńidiomatycznychpoprzezzastępowanieichodpo-
wiednikamikulturydocelowej;
-
zacieraniesuperpozycjijęzykówwdziełachczęściowowielojęzycznych67.
Tendencjetepojawiająsięczęstowprzekładachdziełfilozoficznych,których
autorzy(najczęściejzajmującysięzawodowofilozofiąijejdydaktyką)starająsię
uczynićtekstjaknajbardziejprzystępnymdlaczytelników.Tenzamysłpedagogicz-
nyjestniewątpliwiegodnypochwały,szczególniejeśliobjaśnianieiwydłużaniesta-
nowielementparatekstutłumacza(nawiasbądźprzypis),jednakwwiększości
przypadkówtłumaczpozostajeniewidoczny,przypisująctymsamymwłasneinter-
pretacjeautorowidzieła.TymczasemjednązzasadpostulowanychprzezBermana
jestwłaśniewidocznośćtłumacza68.Wewspółczesnychprzekładachdwudziesto-
wiecznejfilozofiifrancuskiejczęstorównieżdochodzidouszlachetniania,polegają-
cegonazastępowaniuprostych,aczasempotocznychwyrazówisformułowań
wyrażeniamiznaczniebardziejwyszukanymi.Zdarzasię,żeBermanowskieuszla-
chetnianiestajesięwręcznudziwnianiem”tekstu69.
DofrancuskiegoteoretykaprzekładuodwołujesięAmerykaninLawrence
Venuti70,któryzwracauwagęnaheterogenicznośćszerokorozumianejliteratury,
wktórejzawszeobokkanonufunkcjonujątekstymniejlubbardziejzmarginalizo-
wane.TowłaśnieteostatniestanowiągłównyprzedmiotbadańVenutiego,który
66
Tamże,s.17;tegoż,Przekładjakodoświadczenieobcego,tłum.U.Hrehorowicz,w:Współczesneteorie
67
68
przekładu,s.249-251.
Tamże,s.253-264.
Tamże,s.247.
69
PrzykładyudziwnianiatekstówDerridyznajdująsięwdalszychrozdziałachniniejszejrozprawy.
70
L.Venuti,TeScandalsofTranslation.TowardsanEthicsofDiference,Routledge,London-NewYork
1998,s.11.
29
