Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RenataPęciak
wjegodziałalnościprzemysłowej,alerównieżposłużyłyjakowzorzeckonstru-
owanialogicznegorozumowania
9.Życiemiędzynarodowegohandlowca,jakie
prowadziłojciecJeana-Baptiste’a,bardzowcześniewprowadziłosynawświat
interesów.OdkrywaneprzezmłodegoSayadziedzinyprodukcjiihandlu,ogra-
niczanebyływówczasnadmiernymirestrykcjamihamującymirozwójiwdraża-
nieinnowacjitechnicznych.
Wwynikubankructwaprzedsięwzięciaojca,rodzinaSayówprzeprowadziła
siędoParyża,gdziemłodySaypracowałjakosubiektwdomuhandlowym.
WwiekudziewiętnastulatwyjechałwrazzbratemLéonemdoAnglii,bytam
kontynuowaćedukację.Bezpośrednieobserwacjeekspansjirewolucjiprzemy-
słowejnagruncieangielskim,atakżewpływindustrializmunagospodarkębry-
tyjską,stałysięfundamentalnymelementempóźniejszychteoriiSaya.Bez
względunaskutkikryzysów,którychbyłświadkiemwciąguswojegożycia,
nigdyniestraciłwiarywrozwójprzemysłowy;wiaryzaszczepionejwłaśnie
podczasswojegopierwszegopobytuwAnglii
10.
PopowrociedoParyżatradycjarodzinnaskierowałagonadrogęhandlu
iprzemysłu
11.Znalazłzatrudnieniejakourzędniktowarzystwaubezpieczeniowe-
go,którymzarządzałgenewskifinansista,żyrondysta,przyszłyministerfinansów,
ÉtienneClavière.WbiblioteceClavière’aznalazłSaynajpoważniejszewówczas
dziełozdziedzinyekonomii−„Badanienadnaturąiprzyczynamibogactwanaro-
dów”AdamaSmitha
12.Pozostającpodsilnymwpływempracy,sprowadziłzAn-
gliiwłasnyegzemplarz„Bogactwanarodów”,którytowarzyszyłmudokońca
życia
13,anamarginesachktóregonakreśliłwłasnespostrzeżeniaorazuwagikry-
tyczne.DziełoSmithaodkryłoprawdziwepowołanieSaya,stającsiędlaniegoin-
spiracjąorazprzewodnikiempomeandrachnauki,którejbyłwspółtwórcą.
Jean-Baptistezafascynowanyliteraturąpięknąodwiedzałsalonliteracki
MadamedeHelvétius,zwanySociétéd’Auteuil,wktórymeminentnymiposta-
ciamibyliAntonieLouisClaudeDestuttdeTracyorazAnneRobertJacques
9Ch.Compte:Noticehistorique.W:J.-B.Say:Courscomplet…,s.I.
10Nouveaudictionnaired’économiepolitique.T.2.Red.L.Say,J.Chailley.Guillaumine
etC
IE,Paris1900,s.783-784;E.L.Forget:Op.cit.,s.13.
11J.-B.Say:Traktatoekonomiipolitycznej.PWN,Kraków1960,s.62.
12A.Clément:NotabiograficznaoJ.-B.Sayu.W:J.-B.Say:Traktat…,s.8.Wedługinnych
źródełSayporazpierwszyzapoznałsięz„Bogactwemnarodów”Smithajeszczepodczasswojego
pobytuwAnglii–M.M.Salort,Y
.Katan:Leséconomistesclassiquesd’A.SmithàRicardo,
deJ.S.MillàK.Marx.Hatier,Paris1988,s.120.
13Saynabyłegzemplarz„Bogactwanarodów”w1789r.Pojegośmierciegzemplarzznalazł
sięnajpierwwrękachjegosyna–Horace’ego,anastępniewnukaLéona,któryprzekazałdzieło
wrazzewszystkimiuwagaminaniesionymiprzezekonomistęBiblioteceInstytutuFrancuskiego,
gdziedodniadzisiejszegostanowijednązperełarchiwum.
