Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Cojestświętegow„świętymprawiewłasności”?
15
1030Własnośćziemi
Wróćmyterazdoopisuzawłaszczania.Choćpierwotnie–twierdziLocke
–odnosiłosięonodotego,cobezpośredniosłużyutrzymaniuczłowiekaprzyżyciu,
toobecniegłównymprzedmiotemwłasnościniesąowoceziemianiżyjącenaniej
zwierzęta,leczsamaziemia.Jejzawłaszczanieodbywasięwsposóbcałkowicieana-
logicznydowskazanychwyżejsytuacjielementarnych–dziękipracy
.Człowiekjako
istotaobdarowanaprzezBogarozumempotrafidoskonalićswojąpracę,czynićją
bardziejefektywną.Takjestwtedy
,gdyuprawiarolę.Poprzezswąpracęzyskuje
wyłączneuprawnienienietylkodoplonówuzyskanychdziękiuprawie,aletakże
douprawianegogruntu.Ziemiazroszonapotemoraczaniejestjużtąsamązie-
mią,coziemiadziewicza–taksamojakrybawsiecirybakaniejestjużtąsamą
rybą,corybaswobodniepływającawoceaniealbojagodywkoszykuzbieracza
niesątymisamymijagodamicojagodyrosnącedzikonakrzaku.Wewszystkich
tychprzypadkachpracaprzekształcacoś,cowprawdziebyłodostępnedlawszyst-
kich,aleprzeznikogoniebyłoużywane,wrzeczużyteczną,wrzecz,któramoże
posłużyćutrzymaniusięprzyżyciupracującego.
Zazawłaszczaniemziemiprzemawiajązarównoargumentyteologiczne,jak
iekonomiczne.Bógnadałludziomświatwewspólnewładanie.DNadałimgojed-
nakdlaichpożytkuinajwiększychwygód,jakiesąwstaniewżyciuosiągnąć,nie
możnawięcprzypuszczać,byzamiaremBogabyło,bywszystkozawszepozosta-
wałowspólneinieuprawiane.Nadałonświatdlapożytkupracowitychimyślą-
cych(…)niezaśdlakaprysówichciwościkłótliwychiswarliwych”
22.Stądnakaz
Boga,byczłowiekczyniłsobieziemiępoddaną,należyrozumiećwtensposób,iż
maonDdoskonalićjądlawłasnegopożytkuitymsamymwłożyćwniącośwła-
snego–swąpracę”
23.Tenzaś,ktobędącposłusznyBoguirealizująctennakaz,
uprawiałziemięijąobsiewał,Dprzyłączyłjąwtensposóbdotego,costanowiło
ktołamieprawonaturalne,musizostaćDzniszczony”,gdyżjestDjaklewczytygrys,jednaztychdzikich,
rozwydrzonychbestii,poktórychniktniemożespodziewaćsiębezpiecznegożyciawspołeczeństwie”
(Dwatraktaty,op.cit.,s.170).Ijeszczewyraźniejkilkastrondalej(174),gdzieLockewprostpowiada,
żełamiącychprawonaturalneDmożnazniszczyćztychsamychpowodów,dlaktórychzabijasięwilka
czylwa.Tacyludzieniesąbowiemzwiązanipowszechnymprawemrozumu,nieznajążadnychinnych
zasadpróczsiłyigwałtu,mogąwięcbyćtraktowanijakdrapieżnezwierzęta,niebezpieczneiszko-
dliwebestie…”.
22Dwatraktaty,op.cit.,s.185.
23Ibidem.
