Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Cojestświętegow„świętymprawiewłasności”?
17
ToteżchoćakrgruntuwkrajucywilizowanymmusimiećtęsamąDwewnętrzną
wartość”copodobnyzagonwAmeryce,całyplon,jakijestwstanieuzyskaćzeń
Indianin–gdybyzechciałgospieniężyćunas–niewyniósłbynawettysięcznej
częścidochodu,jakizyskujetutejszaludność.DZatemtopracastanowinajwiększą
częśćwartościgruntu.Bezniejrzadkokiedycokolwiekmogłobyposiadaćwar-
tość(…).Naturaiziemiabowiemdostarczajątylkosurowców
,któresamewsobie
sąprawiebezwartościowe”
29.
ZawłaszczanieziemijestwięcdziałaniemzgodnymzarównozObjawieniem,jak
izrozumeminikomunieprzynosiszkody
,przeciwnie,jestpożytecznedlacałego
rodzajuludzkiego.Ajednak,jeżelimaonoprzebiegaćwzgodziezprawemnatu-
ralnym,podlegapewnymistotnymograniczeniom.Popierwsze,uprawnionejest
tylkowtedy
,gdyten,ktoogradzajakieśpole,pozostawiadostateczniewielerównie
dobrejziemidlainnych.Nieumniejszaonwtedyichszansinieodbieraimmoż-
liwościpracy
.DNiktniemożeczućsięskrzywdzony
,gdyjakiśczłowieknapijesię
wody
,mimożezaczerpnieonnawetpokaźnyhaust,byugasićpragnienie,skoro
pozostawiaoninnymcałąrzekętejsamejwody
.Kwestiazaśwodyigruntutam,
gdzieichjestpoddostatkiem,przedstawiasiętaksamo”
30.Niewątpliwiewarunek
tenbyłspełnionyDwpierwszychwiekachludzkości”nacałejkuliziemskiej,obec-
niewciążjeszczetaksięmająsprawywNowymŚwiecie.Leczwkrajachcywili-
zowanych,gdziecałaziemiazostałajużpodzielona,takiezawłaszczanieniejest
możliwe.Wszczególnościnieuprawnionejestzawłaszczaniegruntunależącego
niedocałegorodzajuludzkiego,leczdojakiejśokreślonejwspólnoty
,gminnejalbo
wiejskiej
31
.Tutajwymaganajestzgodawszystkichwspółwłaścicieli,gdyżpopierw-
sze,władająoniziemiąnienamocynaturalnegoprawadozawłaszczania,lecz
określonychumów,którychnależydotrzymywać,apodrugie,poogrodzeniuczę-
ścipozostałaresztaniebędziejużprzedstawiałatakiejsamejwartości,azatem
poniosąonioczywistąstratę
32.
29Ibidem,s.193.
30Ibidem,s.185.
31Por.ibidem,s.186.
32Wtymmiejscuwartozauważyć,żeLocke,konstruującswojąteoriępochodzeniawłasności,
wzasadzieporuszasięwramachprostegoprzeciwstawienia:to,conależydowszystkich,aleniejest
niczyjąwłasnością–to,cozostałoprzezkogośzawłaszczoneiniejestjużdostępnedlanikogoinnego.
Zawłaszczaniezawszemacharakterprywatywny:zawłaszczając,odmawiaminnymdostępudotego,
doczegojeszczeprzedchwiląbyliuprawnieni.Stądrodzisiępokusa,byutożsamićpowyższeprze-
ciwstawieniezpodobnym,choćnieidentycznym:to,codostępnepublicznie–to,coprywatne,co
zastrzeżonetylkodlawłaściciela,aindywidualnąwłasnośćprywatnątraktowaćjakojedynąrealną
formęwłasności.Takieujęciebyłobyjednakcałkowicienieuprawnione.Celem,jakistawiasobieLocke
