Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Racjonalnośćkryminalizacji
27
orazprzypadkowejsiłyatymsamymbybyłasprawiedliwościąniemszczącąsię,lecz
karzącą.Wtymujęciusprawiedliwośćjestsilniejszanawetodprawa”
.
Elementystanowiąceskładoweocendokonywanychwtrakcietestuproporcjo-
nalnościsensulargomożnaodnaleźćwrozważaniachW
.Wróbla,którycharakte-
ryzujenracjonalizmpenalny”58.Jegozdaniem,niezbędnejestbadaniecelowości
kryminalizacjizpunktuwidzeniaoddziaływanianapoziomprzestępczości.Ko-
niecznejesttakżedokonaniebilansuindywidualnychzyskówistratwynikających
zustanowieniazakazukarnego,takżewdłuższejperspektywieczasowej(odwo-
łujesięzatemautordotestuproporcjonalnościsensustricto).Mieścisięwtym
równieżobowiązektraktowaniaprawakarnegowkategoriachultimaratio(zatem
wymógkoniecznościjakoskładowaproporcjonalnościsensulargo)orazobiekty-
wizacjiwartościidóbrpoddanychochronieprawnokarnej(ponownieodwołanie
doproporcjonalnościsensustricto).Motywemzmianlegislacyjnychuwzględnia-
jącychracjonalizmpenalnymabyćwreszciedążeniedospójnościwewnątrzsyste-
mowejiwstrzemięźliwośćwrozszerzaniugranickryminalizacjibądźzwiększaniu
jejintensywności59.Należyjednakzauważyć,żespójnośćwewnątrzsystemowanie
możestaćnaprzeszkodziekryminalizacjiwówczas,gdyniezbędnejestjejprzeła-
manie.Reakcjaprawnokarnaokazujesięniekiedywprocesiekryminalizacjiko-
nieczna,cowynika,przykładowo,zrozszerzeniakataloguchronionychdóbrbądź
wynikającegozrozwojuspołecznegoczytechnologicznegorozszerzeniasposobu
ichnarażaniainaruszania.
NiemożnazgodzićsięzW
.Wróblemrównieżwówczas,gdytwierdzi,żenkla-
syczneprawokarne»upaństwawiając«konfliktpomiędzysprawcąprzestępstwa
ipokrzywdzonymiabsolutyzująckoniecznośćwymierzeniakaryzaczynreali-
zującyznamionaprzestępstwa,stajesięnarzędziemmałoefektywnymwochro-
nieinteresówpokrzywdzonego,alerównocześniezwalniazobowiązkuustalania,
nailerzeczywiściewymierzanieowejkarysłużyrealizacjicelówprawakarnego
wperspektywiezasadyproporcjonalnościiczyrzeczywiściespełnionesąprze-
słankiusprawiedliwieniawyrządzaniadolegliwości,jakąwkażdymprzypadku
jestkara,wperspektywiepodstawowychzasadmoralnych”60.Wymierzonakara
musirespektowaćwymógproporcjonalnościwperspektywiecelówprawakar-
nego,zaśnastrażytegostoirównieżtakieukształtowaniezakresukryminalizacji,
któremieścisięwgranicachwyznaczonychprzezklauzulęlimitacyjnąart.31
ust.3Konstytucji.Natomiastzobowiązkuustalania,czyrzeczywiściespełnio-
nesąprzesłankiusprawiedliwieniawyrządzaniadolegliwości,jakąwkażdym
58Należyodnotować,żeuprzedniojużI.Andrejewzastrzegał,iżUkaranieludzipowinnobyć
opartenaracjonalnychpodstawachnaukowych”(I.Andrejew,Polskie…,s.38).
59W.Wróbel,Czypowrót…,s.104.
60W.Wróbel,Znaczeniezgodynastępczejorazrezygnacjiprzezdysponentadóbrprawnych
zochronyprawnokarnejwperspektywiezasadyultimaratioprawakarnego,[wo]Państwo
prawaiprawokarne.KsięgajubileuszowaProfesoraAndrzejaZolla,t.2,red.P.Kardas,T.Sro-
ka,W.Wróbel,Warszawa2012,s.763-764.
