Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROBLEMYUKłADUODDECHOWEGOBYDłA
nychispadkurentownościhodowli,
zwłaszczawgrupiezwierzątopaso-
wych(10).
Podobnąprzynależnośćtaksono-
miczną,jakwyżejomówionypatogen,
marównieżHistophilussomni.Zarazek
tenmawyraźnecechybakteriioportu-
nistycznej.Wnormalnych,zgodnych
zzałożeniamidobrostanuwarunkach
bytowaniazwierząt,jestkomensalem
jamynosowej.Wprzypadkachchoro-
bowychmożebyćonanatomiastza-
angażowanawrozwójzapaleniaopon
mózgowo-rdzeniowychichoróbukła-
durozrodczego,alemożepowodować
równieżdośćczęstoprzypadkiostrych
zapaleńzarównogórnych(zapalenie
krtaniitchawicy),jakidolnychdrógod-
dechowych.Dochodziwtedydorozwo-
juropnegozapaleniaoskrzeli,awjego
przebiegumogąsięzdarzyćteżprzy-
padkipowikłańwpostacizakrzepowe-
gozapaleniaoponmózgowo-rdzenio-
wych.Rozwójchorobymożeskutkować
nagłymiupadkamizwierząt(14,27).
Niemniejważnewrozwojustanów
zapalnychukładuoddechowegobydła
tłazakaźnego,pozajużomówionymi,
sąrównieżmykoplazmy.Spośródnich
naszczególnąuwagęzasługujeMyco-
plasmabovisnależącadorodzinyMy-
coplasmataceae,klasyMollicutes,która
wnaszymkrajujestnajbardziejzna-
cząca.Prowadzinajczęściejdorozwo-
juprzewlekłychzmianchorobowych
wpłucachucielątzobjawamizestrony
dolnychdrógoddechowych,takichjak
łagodnykaszelutrzymującysięzwykle
kilkatygodni,połączonyzwyraźnie
słyszalnymiszmeramioskrzelowymi
wpoczątkowymstadiumchoroby,nie-
rzadkowystępujerównieżnawracająca
gorączka.Ostatniebadaniadotyczące
patogenezyzakażeńmykoplazmowych
ubydładowodzą,żeM.bovismoże
byćrównieżpierwotnymczynnikiem
zakaźnymwywołującymzmianyza-
palnewobrębieukładuoddechowe-
gobydła,aniejaksądzonowcześniej,
tylkowtórnym–wikłającym(29).Uby-
dłamykoplazmatasprzyjarozwojowi
innychinfekcjizarównobakteryjnych,
jakiwirusowych.M.bovissamodziel-
niepowodujepostaćprzewlekłązapa-
leniapłuc(łac.pneumoniachronica),
któramożewystąpićubydławkażdym
wieku.Dominującymi,aleniespecy-
fcznymiobjawamisą:podwyższona
wewnętrznaciepłotaciała,apatia,upo-
śledzenieapetytuorazdodatkowoob-
jawyzestronyukładuoddechowego,
tj.:przyspieszonyoddech,duszność,
powiązaneczęstozkaszlemiwycie-
kiemznozdrzyorazworkaspojówko-
wego,którypoczątkowojestsurowi-
czy,wdalszymetapieśluzowo-ropny
lubnawetropny.Zwierzętaprzyjmują
tzw.ulgowąpostawęciała(zodstawie-
niemłokci),możetakżepojawićsię
charakterystyczneopuszczeniemałżo-
winusznychpołączoneczasemzjed-
nostronnymskrzywieniemgłowyjako
następstwowystępującegoprzyinfek-
cjachMycoplasmabovisiHistophilus
somnizapaleniauchawewnętrznegoi/
lubśrodkowego.Zmianyanatomopato-
logicznewprzebieguzakażeniaM.bo-
visukładuoddechowegobydłamogą
pojawićsięjedyniewformiemałowy-
raźnychzmianwszczytowychpłatach
płuc.Uzakażonychzwierzątciepło-
tawewnętrznaciałajestnieznacznie
podwyższonalubczasemwzrastapo-
wyżej40°C.Jednakwprzypadkuza-
każeńbardzozjadliwymiszczepami
M.boviszmianyanatomopatologicz-
nesązwyklebardziejzaawansowane.
Wzajętychchorobowopłatachpłucpo-
jawiająsiębowiemropnieorazliczne
zmianymartwiczo-serowaciejące(24).
Innygatunekmykoplazm,tj.M.dispar,
izolowanyjestzjamynosowejipłuc
zarównoodzdrowego,jakichore-
gobydła.Wywołujeobjawychorobo-
wetylkowsprzyjającychwarunkach,
najczęściejzwiązanychzobniżoną
odpornościązwierzęcia.Mimotych
ograniczeńM.disparstanowigrupę
drobnoustrojówodgrywającychuby-
dłapierwszorzędowąrolęwchorobach
układuoddechowego(22).Zkoleibli-
skospokrewnionazmykoplazmami
Ureaplasmadiversum,pomimoswojego
powinowactwadoukładurozrodczego,
izolowanajestrównieżniejednokrot-
niezprzypadkówzapaleńpłucuby-
dła.Stądjejrolajakojednegozwielu
czynnikówzakaźnychukładuodde-
chowegobydłapowinnabyćrównież
rozpatrywana(35).
Zinnychgatunkówbakterii,które
sporadyczniemogąrównieżpowodo-
waćchorobyukładuoddechowego
ubydła,sąniektóreszczepyiserowa-
rySalmonellaspp.,należącedorodziny
Enterobacteriaceae.Występujązarówno
ubydładorosłego,jakicieląt,isąone
potencjalnieniebezpieczne,ponieważ
mogąwsprzyjającychwarunkachpo-
wodowaćwielezachorowań,aśmier-
telnośćjeststosunkowoduża.Najwięk-
szeryzykozakażenianastępujewciągu
4tygodniodwprowadzenianowych
cielątdostada.Częstozwierzętasąza-
infekowanesubklinicznie,awięcnie
dająobjawówchorobowych,amogąza-
rażaćkolejneosobnikiwstadzie(9,11,
36).ZkoleiKlebsiellapneumoniae,na-
leżącadotejsamejrodzinycoSalmo-
nella,wywołujenajczęściejzapalenie
wymionizmianywukładziemoczo-
wo-płciowym,alemożeniekiedypowo-
dowaćgroźnezapaleniapłuc,anawet
możedochodzićdouogólnionychza-
każeńkrwi(bakteriemia)lubropniwą-
troby(34).NatomiastTruperellapyoge-
nes(dawniejCorynebacteriumpyogenes)
należącadorodzinyActinomycetaceae
tobakteriaubikwitarna,znajdowana
częstowróżnorodnychśrodowiskach.
Znanajestjakokomensalukładupo-
karmowegoorazgórnychdrógodde-
chowych,którywsprzyjającychwarun-
kachstajesiępatogennydlażywiciela.
Najczęściejbakteriataizolowanajest
zprzypadkówmastitis,alenierzadko
spotykanajestteżjakoczynnikchoro-
bowystanówzapalnychpłuc(30,32).
Spośródinnychbakteriirównieżchla-
mydie,takiejakChlamydiapsittacijako
bakteriawewnątrzkomórkowa,może
wywoływaćgroźnąwobrębieukładu
oddechowegochorobęzwanąUpsita-
kozą”,którajestrównocześnieważ-
nązoonoząludziogrypopodobnych
objawach.Jestonaczasamiizolowana
zzapaleńpłucubydła.Wwiększości
przypadkówsątoinfekcjesubkliniczne,
którymtowarzyszyspadekparametrów
produkcyjnychcieląt,tj.mniejszeprzy-
rostymasyciała,auzwierzątdorosłych
problemyzmlecznościąizaburzenia
płodności(26,29).
Zzespołówchorobowych,których
etiologiajestwieloczynnikowa,zwłasz-
5
