Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROBLEMYZWIĄZANEZŻYWIENIEMBYDŁA
podpiętapodtenzestaw.Najczęściejstosowanapodpo-
staciąchronionegochlorkucholiny,ajejzadaniemjest
dostarczeniegrupmetylowychdocykliwątrobowych,
matowpływnazmniejszenieryzykastłuszczeniaitym
samymusprawnieniejejfunkcji(6).
Przeżuwacze,adokładniejmikroorganizmybytujące
wżwaczu,wykształciłyzdolnośćsyntezywitaminzgru-
pyB,przezcoprzezwielelatuważano,żekrowajestwsta-
niesamasobiewytworzyćniezbędnąichilość(8).Natura
podarowałaimteżumiejętnośćrozkładu,np.kwasfoliowy
jestrozkładanyażw97%.Obecnebadaniawskazująjednak
nawysokieryzykoniedoborów.Związanejesttozrosną-
cąprodukcjąmleka,zktórymwydzielanesąrównieżduże
ilościwitamin,cobezpośrednioprzekładasięnazwiększo-
nezapotrzebowanie.DefcytwitaminzgrupyBprowadzi
doobniżeniastatusuzdrowotnegoorazmaujemnywpływ
nawydajnośćmleczną.Obecnieniemasprecyzowanych
wynikówbadań,mówiącychodokładnejilościzsyntetyzo-
wanychorazrozłożonychprzezmikroorganizmyposzcze-
gólnychwitamin.WitaminyzgrupyBwformachchronio-
nychzaczętostosować,abymiećwiększąkontrolęnadich
wykorzystaniempoprzezzdecydowanezwiększenieich
dostępnościwjeliciecienkim.Torozwiązanieprzynositeż
korzyściekonomiczne,1gramniacynywformiechronio-
nejzastępuje8gramówzwykłej,dziękitemumożnasto-
sowaćjejmniejszeilościprzytakichsamychrezultatach.
Witaminyprzedrozkłademwżwaczuzabezpieczametoda
mikrootoczkowaniabądźzawieszeniawmatrycytrójglice-
rydowej,zdarzasię,żewjednejkapsulejestkilkaróżnych
składników,np.B4,betaina,B12(20,22).
Chronioneaminokwasy
Corazwiększąuwagęwbilansowaniudawekpokarmowych
dlabydłamlecznegoprzykładasiędobilansowaniawchła-
nianiaaminokwasów,istotnychwprodukcjimleka(histy-
dyny,metioninyilizyny)wjeliciecienkim.Białkojelitowe
pochodzizbiałkamikroorganizmów(60-70%)orazzfrak-
cjibiałka,którenieuległowżwaczurozkładowi(30-40%).
Składaminokwasowybiałkamikroorganizmówniepodlega
zmianom,wszelkiezmianyproporcjiiilościaminokwasów
możnadokonaćtylkodziękimodyfkacjombiałkaby-pass.
Najprostszymrozwiązaniembyłobypodanieichbezpo-
średniowzadawanejpaszy,jaktosiędziejewprzypadku
zwierzątmonogastrycznych,jednaktrzebapamiętać,żemi-
kroorganizmyżwaczabędąteaminokwasybłyskawicznie
rozkładać.Byłyprowadzonedoświadczeniapolegające
nadostarczaniudużychilościbiałkaby-pass,jednakbez
zadowalającegoefektu.Zczasempotwierdzono,żeprzy-
czynąmógłbyćnieodpowiedniproflaminokwasytakiego
białka.Podjętopróbydostarczaniakonkretnychaminokwa-
sów(metioninyilizyny)bezpośredniodojelitazapomocą
przetoki.Przyniosłotopozytywnywpływnawydajność,jak
iskładmleka,pozwoliłosprecyzowaćzapotrzebowanie.We-
długnormIZ-INRAwbiałkutrawionymjelitowopowinno
być7,3%lizynyi2,5%metioniny(5,21).
Wartorównieżwspomnieć,żedodatekchronionychami-
nokwasówtonietylkozwiększenieilościijakościmleka,
aleicałyszeregpozytywnychoddziaływańnaorganizm.
Metioninajestkluczowymzwiązkiemwsynteziebiałek,
pełnifunkcjęantyoksydantuorazusprawniaprocesusu-
waniatłuszczuzwątroby,wspomagająctymsamymjej
metabolizm(26).
Narynkuzaczęłypojawiaćsiępreparatyzawierające
chronioneaminokwasywformiepłynnej,jakisuchej.Su-
plementujesięjepoprzezdodatekUzręki”,dopaszytre-
ściwejlubwozupaszowego.Najczęściejkrowomodpo-
czątkudoszczytulaktacjioraztym,któreprzezcałyokres
laktacjizachowująwysokiewydajności(mlekopowyżej
30kgdziennie).
Kwasytłuszczowe
zgrupyomega-3iomega-6
Wielonienasyconekwasytłuszczowepełniąwieleważnych
rólworganizmiezwierząt,międzyinnymiwspomagają
bardzoistotneprocesywrozrodzieorazfunkcjeukładu
odpornościowego.
Kwaslinolenowyzgrupyomega-3wspomagaciałkożół-
te,którejestwstaniewytworzyćwiększeilościprogestero-
nu,hamującdziałaniePGF2α.Ponadtokwasytłuszczowe
omega-3posiadająwłaściwościprzeciwzapalne,sąprekur-
soramicholesterolu,któryjestniezbędnywprocesiesynte-
zyhormonówukładurozrodczego.Sąteżźródłemenergii
dlazarodkapodczaswczesnejciąży.Kwaslinolowyzgrupy
kwasówomega-6jestprekursoremprostaglandyn,PGF2α
powodujeluteolizęciałkażółtego,uniemożliwiającrozwój
zarodkaiskutkujejegozamarciem,działaantagonistycz-
niedoprogesteronu.Możedochodzićdowspółzawodnic-
twatychdwóchgrupkwasówoenzymyprzekształcające
jewhormony.Imwięcejjestgrupomega-3,tymmniejsza
syntezaPGF2α(17,18).
Głównymproblemempłodnościkrówjestichwysoka
wydajność,którazaburzaprawidłowedziałanieukładu
hormonalnegoorazbezpośredniozwiększazapotrzebowa-
nienaskładnikiodżywcze.Uważasię,żenawet75%krów
rasyholsztyńsko-fryzyjskiejmożemiećniedoboryener-
giispowodowaneniskąjejkoncentracjąwdawce.Można
jąuzupełniać,stosującdodatkizawierającetłuszcze.Suple-
mentowanieichwdawcewtradycyjnejformieniejestpo-
żądanezewzględunabakteryjnyrozkładwżwaczu,przez
cotylkoniewielkaczęśćbędziemogłazostaćwykorzysta-
nawjeliciecienkim.Nadmiartłuszczówzmniejszaapetyt,
możeteżprowadzićdozaburzeńfermentacji,wpływając
ujemnienastrawność.Korzystnymrozwiązaniemtakiego
problemujestdodatekpreparatówzawierającymitłuszcze
chronionewżwaczuopożądanychproporcjachposzcze-
gólnychkwasów.Przydoborzepreparatuwartowziąćpod
uwagęcałokształtdawkipokarmowej.Paszegospodarskie,
takiejakkiszonkazkukurydzy,zawierająokołosiedem
razywięcejkwasówzgrupyomega-6niżzomega-3,nato-
miastkiszonkaztrawmaśredniodwu-ipółkrotniewięk-
