Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
ZcałąpewnościągaworzeniemacharakteruniwersalnyitatezaJakob-
niejąpewneogólnetendencjeinterpretacyjnedotycząceprzekształcania
sięgaworzeniawmowę:„a)gaworzeniemaswojewyraźnekorzeniewbio-
logicznejbaziewspólnejdlawszystkichdzieci,b)wczesnefonetyczne
»produkcje«dziecisąwpewnymsensieukształtowaneprzezjęzykotocze-
nia,c)poszczególnedziecimająwłasnądrogęustalaniaswojegowczesnego
leksykonu,czerpiącztego,coutrwaliłysobiewgaworzeniu”(Łobacz719967
s.20-21)0
1020Przełompierwszegoidrugiegorokużyciadziecka
Okres20rokużyciadziecka,zwanyprzezKaczmarka(1953)okresemwy-
razu,traktowanyjestjakopoczątekmowy„wjedyniewłaściwymznaczeniu
tegosłowa,tj.jakonarzędziamyślenia,porozumiewaniasięiwalkiopo-
trzebywspołeczeństwie”(Smoczyński71955,s.43).
Kurkowskizaznacza,żewdrugimrokużyciaznaczniewzrastastymu-
lacjafunkcjisłuchowychwzakresiedźwiękówmowy,couzasadniatym,że
„dzieckomawiększąmotywacjędokomunikowaniasięzotoczeniemipo-
znawaniaotaczającejgorzeczywistości.Tepotrzeby7wynikającezjego
dojrzewaniapsychicznego7wymuszajądoskonaleniesięsprawnościper-
cepcyjnych”(Kurkowski72013,s.28).
Słowapojawiającesięwtymokresiecorazczęściejspełniająfunkcjęko-
munikacyjnąiswąformąbrzmieniowązbliżająsiędowzorcówjęzykowych
obecnychwmowiedorosłych.Wdalszymciągujednaknacechowanesą
brakiemprecyzji.Okrestencharakteryzujeutrzymywaniesięróżnychwła-
ściwościokresupoprzedniego,którezczasemzanikną,nadtouwidacznia
siębardzopowolnyrozwójsłownictwa,stopnioweustalaniesięznaczenia
słówcharakterystycznegodlaotoczeniajęzykowego,tworzeniesięzrębów
strukturyfonologicznejiskładniowej(Smoczyński71955,s.46).
18Pluta-WojciechowskawpublikacjiDyslaliaobwodowa.Diagnozaiterapialogopedycznawy-
branychformzaburzeńprzywołujeuniwersalnąchronologięrozwojufonologicznegowg
Jakobsona:1)największykontrast(zwarta-otwarta),2)kontrastwobrębiespółgłosek(no-
sowe-ustnezwarte),3)kontrastwobrębiespółgłosek(wargowe-zębowe),4)rozróżnianie
samogłosek(szerokie-wąskie),5)kontrastdwucechwobrębiesamogłosek(welarna-pa-
latalna,zaokrąglona-niezaokrąglona),6)opozycjebardziejzłożone(Pluta-Wojciechowska,
2021,s.75).
–40–
