Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
oddawaniajejstronyfonetycznej”(Smoczyński71955,s.53).Wyczucie
rytmu,melodiiiintonacjimowystanowiąspuściznępoprzedniegookresu
wrozwojumowy,stądichsilnaiznaczącaobecnośćwnowymokresieroz-
wojowym.Słowausłyszaneprzezdzieckozostająodtwarzanezperfekcyjną
dokładnością,jeżelichodzioichmelodię,natomiaststrukturafonetyczna
wyrazów,choćbędącanośnikiemkomunikatywności,jestwzasadzienie-
uwzględniana.Problemten,zdaniemSmoczyńskiego,wyjaśniłJakobson7
stwierdzając,żegłoski,jakimidzieckoposługiwałosięnaetapiegaworze-
nia,niebyłyreprezentacjamifonemów.Głoskizetapugaworzeniabyłyzja-
wiskamiindywidualnymi,artykulacyjnymi,natomiastfonemysązjawiskiem
społecznym,służącymwsłowachiwypowiedzeniachdokomunikacjimię-
dzyludzkiej.Fonem,będącywynikiemdoborukonwencjonalnego,jakrów-
nieżbędącycząstkąsystemujęzykowegomusibyćprzezdzieckodopiero
zdobywany(Smoczyński71955,s.57).„Właśnietozdobywaniefonemu,po-
nieważwymagadziałaniasystematycznegoijestumówiącychwynikiem
pewnegoelementarnegoprocesuabstrakcyjnego,jestdladzieckatrudne
ipowolne”(Smoczyński71955,s.57).
Zarębinaudzieckazprzełomu1.i2.rokużyciaobserwujenastępujące
fonemy:5samogłosek-/a/,/i/,/u/,/e/,/o/oraz17spółgłosek-/d/,
/n/,/m/,/t/,/b/,/s?/,/c?/,/p/,/ʒ?/,/ń/,/k/,/X/,/g/,/l/,/f/,
/z?/,/v/(Zarębina,1965,s.17).Dodatkowozaliczatutajjeszczepółsamo-
głoskę/i̯/.
Opanowywaniefonemówprzebiegazgodniezpewnąuniwersalnąko-
lejnością.Wpierwszymrzędzieopanowywanyjestnastępującykorpusfo-
nemów:/p/-/a/-/m/-/t/-/n/-/i/-/u/(tzw.minimalnywo-
kalizmiminimalnykonsonantyzm).Potejgrupiepojawiasięfonem/k/,
następniefonemyszczelinowe/f/–/s/–/II,anakońcufonemyzwarto-
szczelinowe/c/–/ӡ/.Poprzyswojeniufonemówsamogłoskowych/i/-
/u/pojawiająsięfonemy/e/-/o/,azczasemfonemyszczelinoweszu-
miące/ś/i/ż/,woparciuoniepowstajązwarto-szczelinowe/ć/–/Ź/.
Nasamymkońcupojawiająsięsamogłoskinosowe/ę/,/ǫ/orazspółgło-
ska/r/(Smoczyński,1955,s.57-58).Dlarozwojufonologicznegojęzyka,
awięcdlaprocesunabywaniapodstawsytemufonologicznegoistotnejest
nietylkozdobywaniefonemów,alerównieżwyrobieniepoczuciastruktury
fonologicznejwyrazu(Smoczyński,1955,s.58).
–42–
