Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WSTĘP
Natymzakończamtesmutnewiadomościofałszerstwach,ojakichniejeden
zSz[anownych].Słuchaczy,byćmoże,porazpierwszysłyszy.Pominąćmusiałem
wieleciekawychjeszczerzeczy,leczteskromnedanenaukoweofalsyfikatach,
jakieniejednegospożywcęzrujnowałynazdrowiu,zdajesięwystarczą,abymieć
pojęcie,jakwielezłegowyrządzadlaprzemysłuihandlurozwielmożnianiesię
fałszerstwa12.
Zdanianatematmargarynypozostawałyzatemnieuchronniepodzielone.
Podobniebyłozesprawąnkatolickiejmargaryny”,awięczkwestiąreformy
katolicyzmu.Czykatoliccynproducencimargaryny”szkodzilibardziejtra-
dycyjnymformommyślenia,czystanowilidlanichzdrowąkonkurencję?
IntencjąbiskupaKepplerabyłoniewątpliwiejednoznacznepotępieniedążeń
reformatorskich,któreopierałysięnazasadzieotwarciakatolicyzmunato,co
obecnewewspółczesnejmucywilizacji.Użytametaforaokazujesięjednak
owielebardziejwieloznacznaniżmógłbytoprzewidziećjejautor.
*
Taksiążkajestopowieściąopolskichnproducentachmargaryny”,awięctych
myślicielachzprzełomuXIXiXXwieku,którzypodjęlizagadnienierefor-
mykatolicyzmu,rozumianejjakopróbapogodzeniaKościołakatolickiego
zówczesnącywilizacją.Będzietoopowieśćomyśli,którejrzekomoniebyło.
Dlaczego?Ponieważdlawiększościnpolscyproducencimargaryny”nieist-
nieli.WPolscemiałobowiemniebyćżadnychreformatorów-modernistów.
Reformatorautożsamiamtutajzmodernistą,ponieważwszelkietendencje
reformatorskie,któreopierałysięnaideizbliżeniaczypogodzeniazówczesną
cywilizacją,zostaływpierwszejdekadzieXXwiekupowiązanezpojęciem
modernizmukatolickiego13.Tenzwiązekstałsiętyleżnierozłączny,cobudzą-
cybardzolicznewątpliwości.
Modernizmstanowibowiemzkatolickiejperspektywynherezjęwszyst-
kichherezji”.Zostałzatakąuznany8września1907roku,awyrazemtego
byłaencyklikapapieżaPiusXPascendidominicigregis.Dokumenttennie
miałcharakterudiagnozy,alebyłraczejstworzeniemnowego,spójnegosyste-
12A.Bukowski,Zafałszowaniaproduktówspożywczych,dz.cyt.,s.30-31.
13Pojęcienmodernizmkatolicki”będziewtejpracyczęstoużywanezamien-
niezpojęciaminkatolicyzmliberalny”,nkatolicyzmreformistyczny”inreformizm”,
zgodnieztakątradycjąwliteraturzeprzedmiotu,któradostrzegawkatolicyzmiere-
formistycznymwczesnąpostaćsamegomodernizmulubnurtwprostgopoprzedza-
jącyiwychodzącyztożsamychzałożeń(zob.O.Weiß,DerModernismusinDeutsch-
land.EinBeitragzurTheologiegeschichte,Regensburg1995,s.118;C.Arnold,Mała
historiamodernizmu,dz.cyt.,s.23-24).Przyjętaprzezemniedefinicjapojęcianmo-
dernizm”,którapojawisięwpierwszejczęściksiążki,opartajestnaszerokimrozu-
mieniupojęciaisprzyjadokonanejtu-zarównozewzględówmerytorycznych,jak
istylistycznych-synonimizacjipojęć.
