Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
BarbaraWoynarowska
Istotąprofilaktykisądziałaniawyprzedzającewystąpieniechoróbizaburzeń,
wtymtakżeeliminowanielubograniczanieczynnikówichryzyka.Występowa-
nieróżnychproblemówzdrowotnychudzieciimłodzieżyjestczęstouwarun-
kowaneczynnikamioddziałującyminiekorzystniewokresiewewnątrzmacicz-
nym,anawetprzedkoncepcyjnym.Możnatuwyróżnićtrzygrupyczynników
związanychze/z:
1.Zdrowiemprokreacyjnym(reproductivehealth),określanymjakostan
pełnegodobrostanu(well-being)waspekciefizycznym,psychicznymispo-
łecznym,aniewyłączniebrakchorobylubniedomagańzwiązanychzukła-
demrozrodczymorazjegofunkcjamiiprocesamiwewszystkichokresach
życia
*
.Wszelkiezaburzeniategozdrowiauobojgarodziców(zwłaszcza
metodyregulacjiurodzeń,poronienia,zakażeniaperinatalne,wtymHIV,
chorobyprzewlekłematki,jejmasaciała,nadmiarstresów)mogąwpływać
niekorzystnienarozwójdzieckawokresiewewnątrzmacicznymidalszyje-
gorozwójorazzdrowie
**
.
2.Warunkamiistylemżyciamatki.Szczególnieniekorzystnywpływnaroz-
wójdzieckamająnastępującezachowaniamatkiiczynnikiśrodowiskowe:
palenietytoniu,piciealkoholu,używanieinnychsubstancjipsychoaktyw-
nych,nieprawidłoweżywienie,narażenienapromieniowanie,zanieczysz-
czeniaśrodowiska(zwłaszczaołów,kadm)wokresieprzedpoczęciem,
wczasieciążyikarmieniapiersią.Czynnikiouszkadzającymdziałaniunaza-
rodeklubpłódokreślasięmianem„toksynrozwojowych”lub„teratoge-
nów”.Mogąonepowodowaćm.in.zaburzeniachromosomowe,wadyroz-
wojowe,zaburzeniawewnątrzmacicznegowzrastaniapłodu,atakże
nieprawidłowościwrozwojuwokresiepostnatalnym.
3.Opiekąperinatalną–wielodyscyplinarnedziałania,którychcelemjestza-
pewnienieopiekimedycznej(profilaktycznejileczeniawraziepotrzeby)
wokresieprzedkoncepcyjnym,podczasciąży,poroduipołogu.Wdziała-
niachtychuczestnicząprzedewszystkimpołożnicyineonatolodzy,aletak-
żeinnispecjaliści.Dlaskutecznościtejopiekiniezbędnajestregionalizacja
isprawnefunkcjonowaniesystemutrójstopniowejopiekiperinatalnej:
I
Ipoziom(stopień)–opiekanadfizjologicznieprzebiegającąciążą,poro-
demipołogiemorazzdrowymnoworodkiem,atakżezapewnieniekrót-
kotrwałejopiekiwprzypadkuniespodziewaniewystępującejpatologii;
*
DefinicjatazaproponowanaprzezŚwiatowąOrganizacjęZdrowia(nawiązującadoogól-
nejdefinicjizdrowia)zostałaprzyjętawPlatformieDziałaniaIVŚwiatowejKonferencji
wsprawachKobiet,Pekin,1995r.Termin„zdrowieprokreacyjne”jestwodniesieniudo
człowiekabardziejwłaściwymniżpowszechnieużywanewiernetłumaczeniezjęzykaan-
gielskiego„zdrowiereprodukcyjne”.
**
Zagadnieniatezostałyomówionewpierwszympolskimraporcie„Zdrowiekobietwwie-
kuprokreacyjnym15–49lat.Polska2006”,red.NiemiecT.ProgramNarodówZjednoczo-
nychds.Rozwoju,Warszawa2007(www.undp.org.pl).
19
