Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
krytyków”przyczynąkryzysuwspółczesnejkultury,którymoże
zostaćzażegnanyjedyniepoprzezznalezieniesyntezyobutych
porządków.Jedenzprzedstawicieli
NewCriticism
–John
MiddletonMurry–wskazujenasystemtomistycznyjakoprzykład
takiejsyntezyzrodzonejprzezkulturęśredniowiecza,jednak
dodaje,że
Sumęteologiczną
należytraktować„jedyniejako
pewiensymbol,aleniejakowzórnowejsyntezy”8.Sam
McLuhan,mimożeprzezniektórychkomentatorówzaliczanyjest
dotomistów,wposzukiwaniuzasadnaukinowejsięgadotradycji
retoryczno-gramatycznejorazkontynuacjitejtradycjiwdziełach
FranciszkaBaconaiGiambattistyVica9.Mimoże„nowikrytycy”
niestworzylipostulowanejprzezsiebiesyntezy,topoczynione
przeznichustalenianadstosunkiempoezjidonaukiwyraźnie
oddziałałynapóźniejszepraceMcLuhana.Wedługprzedstawicieli
nowejkrytykisztukainaukasądwiemaniezależnymi,
obiektywnymiirówniewartościowymikategoriami
doświadczenia.„Naukaipoezja–jakpiszeStallman–stanowią
przeciwstawnebiegunyprawdy”10.Takieujęcierelacjisztuki
znaukąjestzerwaniemtradycjiwywodzącejsięodArnolda,który
podporządkowywałpoezjęnauce,widzącwtejpierwszej„wiedzę
opisowąlubtegosamegotypudoświadczenie,związane
zemocjami”11.„Nowikrytycy”natomiast„próbująstawiać
poezjęnarównejpłaszczyźnieznauką.Czyniątak
wprzekonaniu,żepoezjajestpierwotnawobecintelektu,żejest
«niezależnąformąwiedzy,rodzajempoznaniarównegowiedzy
naukowej,abyćmożenawetwyższego»”12.Zarysowanawyżej
teoriapoezjijakopoznaniaopierasięnastwierdzeniu,
żeprzedmiotempoezjijestto,cokonkretneiindywidualne,
natomiastnaukaszukarelacjiogólnych.Wtymkontekście
preferowanystosunekpoezjidonaukimożnarozumiećjako
uzupełnienieabstrakcjitym,cokonkretne.
Naukaipoezjadostarczajądwóchróżnychopisówświata.Naukaprzedstawia
opisabstrakcyjny,poezjazmierzadototalnegoopisaniaświata.Poetyckie
przedstawienieświatajestalternatywnewobecnaukowego.Abstrakcyjne
strukturynaukiosiąganesąkosztem„ciałaisubstancjiświata”.Poezjadzięki
swojejkonkretności,uszczegółowiaiprzywraca„światuciało”13.
Wartozauważyć,żerozpatrywanieprzezprzedstawicielinowej
krytykisztuki(poezji)zperspektywyprawdy,aniepiękna,nie
byłoichoryginalnymwkłademwhistorięmyślizachodniej.
Wcześniejwujęciuhistoriozoficznymznajdujemypodobne
ustaleniawewspomnianejjuż
Naucenowej
GiambattistyVica.
Równieżinnimyślicielezwiązanizkontroświeceniem,przede
wszystkimJohannGeorgHamannijegoromantyczni
