Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
idająceprzeglądpolemicznychwystąpieńpolskichjezuitów22.Niedawno
ukazałsięrównieżtomJerzegoStarnawskiegozawierającyrozprawypo-
święconepolskimpisarzomjezuickim23.Niestety,zwyjątkiemwznowień
Kazańsejmowych,wciąguostatnichdwudziestulatSkargowskaspuścizna
niedoczekałasiężadnegokrytycznegowydania.Wartprzywołaniawydaje
sięjedyniepopularnywcharakterzewybórzŻywotówświętych,ogłoszony
przezMarianaKozielskiego24.
Znaczącelukiwliteraturzeprzedmiotuwpewnejmierzeniewątpliwie
wynikajązbrakunowoczesnych,krytycznychwydańutworówautoraKazań
przygodnych.WiększośćdziełSkargidostępnajestjedyniewedycjachdzie-
więtnastowiecznych,naogółpopularnych,częstopodającychzepsutytekst.
Badaczepragnącydotrzećdowiarygodnychprzekazówmusząwięcsięgaćdo
starodruków,coniezawszejestłatwe.Skarganiestanowituniestetywyjątku,
wydaniastaropolskiejprozysąbowiem,wporównaniuzedycjamiutworów
poetyckich,zdecydowaniemniejliczne.Opotrzebiedobrychwydańitrud-
nościachtowarzyszącychichopracowaniupisałostatnioJanuszGruchała25.
Krytyczna,naukowaedycjapismPiotraSkarginiewątpliwiejestpotrzeb-
na,byułatwićbadaczomdostępdojegotwórczości(abyćmożerównież
przywrócićjądoszerszegoobieguczytelniczego).Niniejszeopracowanie
pełnifunkcjęprolegomenów-zarównofilologicznych,jakibibliograficz-
nych-dotakiegowłaśniewydania.Edytorzypismkaznodzieimusząwziąć
poduwagęponadtrzydzieścitytułów(wtymtrzyzbiorykazań,zawierające
wsumieokołodwustuutworów,iŻywotyświętych),któredochwiliśmierci
kaznodzieimiałypięćdziesiątwydańsamoistnych(nieliczącedycjidrobniej-
szychpismwtomachzbiorowych).Zcałejtejspuściznyzachowałosięponad
630egzemplarzy(tylenotujeKatalogCentralnyStarychDrukówBiblioteki
Narodowej).
Badania,którychwynikiprzedstawionoponiżej,objęływszystkieedycje
pismPiotraSkargizlat1576-1615.PierwszadatatorokukazaniasięPro
sacratissimaEucharistia,pisarskiegodebiutuSkargi,druga-rokpublikacji
22B.Natoński,Humanizmjezuickiiteologiapozytywno-kontrowersyjnawPolsceodXVIdo
XVIIIwieku.Nauczanieipiśmiennictwo,Kraków2003;idem,JezuiciaUniwersytetKrakowskiwXVI
wieku,Kraków2002.
23J.Starnawski,PisarzejezuiccywPolsce(wiekXVI-XIX)...
24P.Skarga,Żywotyświętych,oprac.iwstępM.Kozielski,cz.1-2,Kraków1994-1995.
Recenzja:A.Borowski,Legendajako„bestseller”,„DekadaLiteracka”1995,nr3(105).
25J.Gruchała,Uwagiowydawaniuprozystaropolskiej,„Terminus”IX(2007),z.2(17),s.15-
-36.Artykułtenzawierarównieżlistęnajważniejszychopracowaństaropolskiejprozy,wśród
którychpoczesnemiejscezajmujątomy,redagowanejprzezAdamaKarpińskiego,Biblioteki
PisarzyStaropolskich(t.14:A.M.Fredro,Monitapolitico-moralia.Przestrogipolityczno-obyczajowe
wtłumaczeniuJanaIgnacegoJankowskiegoorazIconingeniorumwtłumaczaniuEwyJolantyGłębi-
ckiej,oprac.E.J.Głębicka,E.Lasocińska,Warszawa1999;t.28:M.Jurkowski,Historyjeświeże
iniezwyczajne,oprac.M.Kazańczuk,Warszawa2004;t.32:S.H.Lubomirski,RozmowyArtak-
sesaiEwandra,oprac.J.Dąbkowska-Kujko,Warszawa2006)orazStanisławaŻółkiewskiego
Początekiprogreswojnymoskiewskiej,wydanyprzezAndrzejaBorowskiegowramachBiblioteki
Polskiej(Kraków1998).
