Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
PiotrSkarga,jedenznajbardziejzasłużonychdlapolszczyzny,azarazem
kontrowersyjnychi-wbrewpozorom-małoznanychpisarzydobystaro-
polskiej,przyszedłnaświatwroku1536wGrójcu.Wdniuswoichtrzydzies-
tychurodzin,jużjakokatolickikapłaniznanylwowskikaznodzieja,wstąpił
doTowarzystwaJezusowego.Wroku1573,podwóchlatachdziałalności
napograniczuMałopolskiiRusiCzerwonej,przełożeniskierowaligodo
Wilna.Wtymwłaśniemieście,zanimjeszczeobjąłstanowiskorektoranowo
powstałejAkademiiWileńskiej,rozpocząłdziałalnośćpisarską.Wroku
1584trafiłdoKrakowa,aczterylatapóźniejzostałpierwszymnadwornym
kaznodziejąnowowybranegokrólaZygmuntaIIIWazy.Posługęnadwo-
rzezakończyłwroku1612,kilkamiesięcyprzedśmiercią.Wśródlicznych
obowiązkówkaznodziejskichznajdowałczasnaspisywaniewygłaszanych
nauk,twórczośćpolemicznąipracętranslatorską.Pozostawiłprawiedwie-
ściekazań,kilkanaścieutworówpolemiczno-apologetycznych,Żywotyświę-
tych,skróconyprzekładmonumentalnychAnnalesecclesiasticiBaroniusza,
atakżetłumaczeniadziełEdmundaCampionaiFrancisaCostera.Musiał
byćwswoimczasiepisarzempopularnymichętnieczytanym,bojużzajego
życiautworytemiaływsumiekilkadziesiątwydań.
ArtystyczneiliterackiewaloryutworówSkargisąpowszechnieuznawa-
ne.Mimotojegotwórczośćpozostajewłaściwieniewykorzystanajakoźród-
łodobadańnadrozwojemstaropolskiejprozy.Literaturaprzedmiotujest
wprawdziedośćbogata,aleczęstoskupiasięnabiografiiidziałalnościpo-
litycznejkrólewskiegokaznodziei.Pozycjedotycząceosiągnięćpierwszego
rektoraAkademiiWileńskiejnaniwieliterackiejsąwprawdziedośćliczne,
lecznaogółdotyczątylkowybranychzagadnieńiodwołująsiędopojedyn-
czychutworów.Braknatomiast-nacozwróciłuwagęJerzyStarnawski-
pełnego„omówieniajegopisarstwauwzględniającegonajnowszemetody
badawcze”1.PrzywołanesłowapochodzązartykułuPiotrSkargawlegendzie
wieków,wktórymuczonywyczerpującoomówiłpublikacjepoświęconeoso-
bietłumaczaŻywotówświętych,poczynającodkazaniapogrzebowego,które
wroku1612wyszłospodpióradominikaninaFabianaBirkowskiego.Poni-
żejprzywołanojedynieopracowanianajważniejszezhistorycznoliterackiego
1J.Starnawski,PiotrSkargawlegendziewieków[w:]idem,PisarzejezuiccywPolsce(wiekXVI-
-XIX).Studiaimateriały,Kraków2009,s.94-135.
