Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
łościąwzmienności”,dzieckonabywapozytywnegoprzekonaniadoinnychludziido
samegosiebie(Wrona-Polańska2007b).
Wprocesiewychowaniakoniecznejesttakże,zdaniemAntonovsky’ego,zachowanie
równowagipomiędzyprzeciążeniemaniedociążeniem.Nadmiernewymaganiawobec
dzieckarodząprzekonanieprowadzącedoniedocenianiaswoichmożliwościimogąbyć
przyczynąpóźniejszegobrakuwiarywewłasnesiłyorazpoczuciaswojejmniejszejwar-
tości,niskiejsamooceny,niedociążeniezaśprowadzidoprzekonaniaoswoichdużych
możliwościach.Jednakżeniepoparteżadnymipozytywnymidoświadczeniamizczasem
mogąprowadzićdorozczarowania.Dlategoteżzachowanietejrównowagijestniezbęd-
nedorozwojupozytywnejsamooceny,takniezwykleważnejwskutecznymradzeniu
sobieztrudnościami(Wrona-Polańska1997,2003,2007b).
Trzecimczynnikiemkształtowaniasilnegopoczuciakoherencjijestdopuszczenie
dzieckadoudziałuwpodejmowaniudecyzji,któreuczyrozwiązywaniaproblemów
ipoczuciaodpowiedzialności.Oczywiścieżyjemywczasachliberalnegowychowania
sprzyjającegodominacjidziecinadrodzicami,gdzieowszystkimdecydujądzieci,np.
osposobiespędzaniawolnegoczasu,ojakościspożywanychposiłków.Jednakżetakie
podejścienadmiernieliberalneniesłużykształtowaniusilnegopoczuciakoherencji,pro-
wadziraczejdoswoistejsamowoliwrodzinieniżmądregowpływanianakreowanie
osobowościdziecka.Natomiastniedopuszczeniedzieckadoudziałuwdecyzjachprzez
autorytarnychidespotycznychrodzicówbudziprzekonanie,że„nicodemnieniezale-
ży”iprowadzidoukształtowaniapoczuciabezradności,określonegoprzezSeligmana
(1975)jakosyndromwyuczonejbezradności,manifestującejsięczęstozachowaniami
otypieautoagresji,tj.czynówsamobójczych,którychliczbaunastolatkówzrokuna
rokrośnie,jakpodająstatystyki.Jesttoobecnienajbardziejniepokojącezjawiskowy-
magająceinterwencjipsychologów,atakżeinnychspecjalistów.
Wrelacjizotoczeniem,rodzicami,nauczycielamiirówieśnikamikształtujesiętak-
żekontrolanadwłasnymzachowaniem,tzn.kontrolabehawioralna,awmiaręwzrasta-
niarozwijasiękontrolapoznawcza,którajestbardzoważnymzasobemsprzyjającym
zdrowiu.
Zasobyosobowekształtująsiętylkoudzieckawzrastającegowprawidłowejrodzi-
nie.Stąddobrzefunkcjonująca,pełnarodzina,wktórejpanujeatmosferażyczliwości,
wzajemnegoszacunkuizaufaniaorazmiłościpromujezdrowiejejczłonków.Tubardzo
ważnąrolęodgrywaosobowośćrodzicówiichdojrzałośćemocjonalna,dającapoczucie
bezpieczeństwaorazwłaściwewzorcezachowania,gdyżzachowańemocjonalnych
dzieckouczysięodosóbznaczących–rodzicówiwychowawców,którzykształtują
takżezachowaniapromującezdrowie,awięczasobyosoboweocharakterzebehawio-
ralnym(Wrona-Polańska2003,2007b).Źródłemzdrowiabehawioralnego(Sęk2002),
rozumianegojakozachowaniazwiązanezezdrowiem,czylizachowaniaprozdrowotne,
jestrodzina,którejzadaniemjestpromowaniezdrowegostylużycia.Rodzicepowinni
uczyćprawidłowychnawykówwzakresieodżywiania,racjonalnegotrybużycia,snu,
prawidłowejpostawyciała,odpoczynkuirekreacji.Niezwykleważnejestoddziaływa-
nienaświadomośćdziecka,czylitworzenieprozdrowotnychprzekonańipozytywnych
nastawieńpsychicznychorazstymulowanierozwojumyślenia,twórczejwyobraźni
iwytrwałościwprocesierozwiązywaniazadańdostosowanychdowiekudziecka.
Wceluprawidłowegokształtowaniarozwojudzieckaijegozasobówprozdrowotnych
