Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wrazzsamymp.Arnauld:alestaleodmawianoimtego.Oto
stanowiskojednejstrony.
Zdrugiejstronyznalazłosięośmdziesięciudoktorówświeckich
ijakichczterdziestumnichówżebrzących,którzypotępilitwierdzenie
p.Arnauld,niechcączbadaćczytocomówijestprawdączyfałszem,
ioświadczywszynawet,żeniechodzioprawdziwość,alejeno
ozuchwalstwojegotwierdzenia.
Znalazłosię,cowięcej,piętnastu,którzyniebylizaCenzurą,
iktórychnazywasięobojętnymi.
Otojakzakończyłasiękwestiafaktyczna,októrąsięzgołanie
kłopocę;czybowiemArnaulddopuściłsięzuchwalstwaczynie,tonie
jestsprawaobchodzącamojesumienie.Agdybymniezdjęła
ciekawośćprzekonaniasię,czytetwierdzeniaznajdująsię
wJanseniuszu,książkajegoniejesttakrzadkaanitakgruba,abymnie
mógłprzeczytaćjejwcałościdlaoświeceniasię,bezpytania
otoSorbony.
Ale,gdybymsięniebałrównieżpopaśćwzuchwalstwo,
poszedłbym,oilemisięzdaje,zasądemwiększościludzi,zktórymi
sięstykam,aktórzy,przeświadczeniażdotąd,nawiarępowszechną,
żetetwierdzeniaznajdująsięwJanseniuszu,zaczynająpowątpiewać
otym;aprzyczynąjestowadziwnaodmowapokazaniaich;takiżnie
spotkałemdotądosoby,którabymirzekła,żewidziałatetwierdzenia.
Obawiamsiętedy,abytaCenzuraniesprawiławięcejzłegoniż
dobrego,iabywtych,którzypoznająjejdzieje,niezrodziłapoglądów
zgołasprzecznychzjejwyrokiem.Wistociebowiemświatstajesię
nieufnyiwierzytylkootyle,oilecoświdzi.Ale,jakrzekłem,ten
punktjestmałoważny,ponieważniechodziwnimowiarę.
Cosiętyczydrugiejkwestii,zdajemisięonadonioślejszawtym,
iżdotyczypunktuwiary.Toteż,powiadomiłemsięoniejbardzopilnie.
Aleradbędziesz,dowiadującsię,iżjesttorzeczrówniemałoważna
jakpierwsza.
Chodziozbadanietego,coArnauldpowiedziałwtymsamymliście:
„Iżśw.Piotrowi,wjegoupadku,zbywałołaski,bezktórejczłowiek
nicniemoże”.Sądziłem,jakpewnieity,iżrzeczwtym,abyzbadać
głównezasadyłaski,ażaliniejestonadanawszystkimludziom,lubteż
czyjestskutecznasamaprzezsię:aleomyliliśmysię.Stałemsię
wkrótkimczasiewielkimteologiem,jakzarazsięotymprzekonasz.
Abydotrzećdojądraprawdy,odwiedziłemp.N…,doktora
nawarskiego,którymieszkatużobokmnie,ijest,jakpanuwiadomo,
jednymznajzagorzalszychwrogówjansenistów:żezaściekawość
