Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stanowiskuwobecwoliiwolnościczłowieka;zgołanawetpogańskie
pojęciewolnejwoliznalazłowyrazwnaucemnichaPelagiusza
(początekVwieku),którywręczprzeczyłkoniecznościłaski,pojęciu
grzechupierworodnegoigłosił,iżczłowiekmożewłasnąmocą
osiągnąćzbawienie.
PrzeciwPelagiuszowipowstałśw.Augustyn(354–430),ucząc
iżczłowieknieposiadanic,czegobynieotrzymałodBoga;iż,
oderwawszysięodeńprzezgrzechpierworodny,niemożesamdoń
wrócić,takjakpustenaczynieniemożesięsamonapełnić;słowem,
św.Augustynjestbezwzględnymobrońcąłaski.Napróżno
semipelagianie(sektamniejoddalonaodnaukiKościołaniżczyści
pelagianie)sililisiępołączyćobapierwiastki:zasprawąśw.Augustyna
potępionoiich.
Szczęśliwsząrękęmiałśw.Tomasz(1227–1274),któryprzyznaje
wolnejwoliwiększyzakresniżśw.Augustyn.Bóg,wedleniego,
udzielałaski,którajedynierozstrzygaozbawieniu;alestansposobny
dojejprzyjęciajestaktemwolnejwoli,mimoiżrównieżpochodzącym
zBoga.Człowiek,wedletomistów,mamożnośćcnoty;przejścieodtej
możnościdoczynujestdziełemłaskitzw.skutecznej.Szkoletomistów
przeciwstawiałasięszkołaskotystów,którejpatronDunsScot(1275–
1308)skłaniałsięwstronękoncepcjipelagiańskiej.
Podczasgdywśródscholastykówwciążścierałysiętedwa
zasadniczekierunki,przyszłaReformacja,która,wintencji
oczyszczeniaChrystianizmu,odtrącawszelkąmyśloichpojednaniu.
Luterodrzucawartośćuczynków;źródłemzbawieniajestjedyniełaska
JezusaChrystusa.Wbrewniemu,Sobórtrydencki(1545–1563)
podtrzymałzasadęobupierwiastków,tj.naukęowszechmocyłaski,
jakrównieżowolnejwoliczłowieka,które,wtajemniczysposób,
istniejąoboksiebie.Jedniteologowieskłaniajągłowęprzed
tątajemnicą,innisiląsięjąrozwikłaćiokreślić:drażliwe
przedsięwzięcie,gdyżzjednejstronyczyhaniebezpieczeństwoherezji
LutraiKalwina,zdrugiejstary,alewciążuparciewciskającysiępod
różnymiformamibłądPelagiusza.
KustroniewolnejwoliprzechylasięhiszpańskijezuitaMolina
(1535–1601),starającsięzłagodzićsurowąibeznadziejnąłaskę
skuteczną,zapomocąbardziejprzystępnejłaskiwystarczającej.Łaska
ta—wprzeciwieństwiedoskutecznej—danajestwszystkim
ludziom;odnaszależy,czystaniesięonaskuteczną,tzn.przejdzie
wstanczynny,czyteżpozostaniejedyniewystarczającą,jakgdyby
wstanieenergiipotencjalnej.(Trzebatuzaznaczyćwszelako
