Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
wierszyKrossaSöerikastajazroku1958,cooznaczałoby,żenokresprzedprozatorski”
autoratrwałlatdwanaście11.
TwórczośćartystycznąJaanaKrossa,któryniemałozdziałałinapolachprzekładu,
krytykiliterackiejczypublicystyki,możnabardzoogólniepodzielićnatrzygrupy:poe-
zję,powieściiopowieścihistoryczne,wktórychwystępująwątkikryptoautobiograficz-
neorazutworyquasi-autobiograficzne,będącenierzadkofabularyzowanąwersjąwspo-
mnieńpisarza.Wniniejszejpracyinteresująmniedwaostatnienurty.
Literaturaestońskatowpolskiejnaucewciążterraincognita.Istniejąceopracowa-
niatoalbokrótkieidośćogólnikowemateriałyocharakterzehistoryczno-literackim12,
alborównielakoniczne(i,niestety,niepozbawionepoważnychbłędów)artykułynatury
popularnonaukowejipublicystycznej13.Jednocześnie,jeślispojrzymynawspółczesny
stanbadańnadEstoniąiwiedzyosamymkrajuwPolsce,wartouświadomićsobie,że
ziemie,októrewalczyłwXVIIwiekuJanKarolChodkiewicz,zdawnychperyferii
Rzeczypospolitejzostałyzepchniętedalekopozamargineswspółczesnychzaintereso-
wań.Uniwersytetyniestworzyłyjednostekbadawczychzajmującychsięproblematyką
estońską(nawetjakoczęścikatedrugrofińskich),apozadośćregularnymiinformacjami
zdziedzinnowychtechnologiiiekonomiitrudnoznaleźćdoniesieniaprasoweoEstonii.
Poroku1989niewydanowPolsceżadnegonowegoprzekładuliteraturyestońskiej.
PojawiłosiękilkawartościowychpozycjioEstonii-wśródnichpionierskiepraceohi-
storiitegokrajupióraJanaLewandowskiego14,orelacjachbilateralnychPolskiiEstonii
PiotraŁossowskiego15iRaimoPullata16orazonleśnychbraciach”MartaLaara17.Sporą
popularnościącieszysięcharakterystykatransformacjigospodarczejbałtyckiegokraju
autorstwagłównegoarchitektaprzejściaodsocjalizmudowolnegorynku,wspominane-
gojuż,ultraliberalnegopremieraLaara18.Przykilkuokazjachwydrukowanomniejsze
objętościowotekstyliterackie(lubichfragmenty19),sątojednakprzykładynieliczne
iniedokońcareprezentatywne.ProzęKrossaprzenoszononadeskiteatrówiekrany
telewizyjnenietylkowEstonii,leczrównieżwnaszymkraju20.WPolscedotychczas
wydanoażpięćpowieściautora.
11NapodstawieV
.Kabur,G.Palk,JaanKross.Bibliograafia,Tallinn1997,s.17-42.
12
Por.J.Kolbuszewski,Literaturaestońska,[w:]Dziejeliteratureuropejskich,red.W.Floryan,t.II,
Warszawa1982,s.391-414;K.Zawistowicz,Literaturaestońska,[w:]Wielkaliteraturapowszechna,
red.S.Lam,t.III,Warszawa1932,s.739-746.
13Ichdanebibliograficzneprzedstawięwdalszejczęścipracy.
14J.Lewandowski,Estonia,Warszawa2001orazidem,HistoriaEstonii,Wrocław2002.
15P.Łossowski,Stosunkipolsko-estońskie1918-1939,Gdańsk1992.
16
R.Pullat,OdWersaludoWesterplatte.Stosunkiestońsko-polskiewokresiemiędzywojennym,
tłum.A.Puu,Kraków2003.
17
M.Laar,Wojnawlesie.WalkaEstończykówoprzetrwanie1944-1956,tłum.zj.angielskiego
J.Szkudliński,Kraków2008.
18M.Laar,Estońskicud,tłum.zj.angielskiegoB.Walczyna,Warszawa2006.
19
J.Kross,Rurociąg.Opowiadanie,tłum.zj.angielskiegoL.Engelking,P.Smoleński,J.Szczęsna,
nMagazyn”nr4,dodatekdonGazetyWyborczej”24.01.2002,s.23-36;J.Kross,Rakverskiromans(fragment),
tłum.A.Puu,nDekadaLiteracka”1992,nr23,s.6-7.Równieżcałynumer9-10(201-202)/2003nDekady
Literackiej”byłpoświęconyliteraturzeestońskiej.
20MowaospektaklachTeatruTelewizjiCzterywezwaniazprzyczynyświętegoJerzegowedługscena-
riuszaireżyseriiP.Mikuckiegoz1990rokuiCesarskiszaleniecwedługscenariuszaireżyseriiW.Krzystka
