Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
razienieświadczyotym,żemechanizmewolucjiprzebiegałzvnie-języka”do
języka,bowiemvargumentyczerpanezfunkcjonalnychistrukturalnychpodo-
bieństwmiędzykomunikacjąsłownąapozasłownąsączystoposzlakowe-nie
sprzeciwiająsiępowstaniutejpierwszejztejdrugiej,leczgoniedowodzą.Rów-
niemożliwejest,żeskładniksłownyjęzykapochodzizupełnieskądinąd,ajego
splotzeskładnikiempozasłownymjestwynikiempóźniejszegostopniowegoroz-
woju”16.Pomimosłuszniewysuwanychwątpliwości,obserwowanadzisiajwspół-
zależnośćsłowaigestuorazgestuibrzmieniamazpewnościąoileniepierwotny,
tonapewnobardzowczesnycharakter.
Niemożnośćwywiedzeniakoduwerbalnegozniewerbalnegoskłoniłabadaczy
dodalszychposzukiwańźródełludzkiejmowy.Bliższeprzyjrzeniesiędźwiękom
wydawanymprzezzwierzętaidziecidoprowadziłodoprzekonania,iżuzasadnione
będziezastosowanietezy-promowanejprzezJ.J.RousseauwsztucePigmalion
-owspólnychkorzeniachmuzykiijęzyka17.Obecnieniezwykleprawdopodobne
wydajesięprzekonanie,żejęzykrozwijałsięodzłożonychmelodii,anieodpoje-
dynczychsłów.Przyczym,owaśpiewnośćdźwiękównieukonstytuowanychjesz-
czewsłowaniekonieczniemusiałastanowićjedynienamiastkęjęzyka,leczmogła
byćwpełnispójnymsystememkomunikowania,obdarzonymzarównowalorem
emocjonalnym,jakiznaczeniem.WpierwszejpołowieXXwiekuO.Jaspersenpi-
sał:vMowaniecywilizowanychiprymitywnychludzibyłabardziejwiedzionana-
miętnościaminiżnasza,byłabliższamuzyceczypieśni[ś]pierwszewypowiedzi,
jakiesobiewyobrażam,tocośpomiędzynocnymmiauczeniemzakochanegokota
nadachuamelodyjnymmiłosnymśpiewemsłowika”18.Myliłsięonjednak,sądząc,
żeideavprymitywnejpieśni”odeszławniepamięćwrazzpierwotnymiludźmi.Jej
wciążżywymireliktamisą:mowabębnów-szczególnierozwiniętawspołeczno-
ściachAfrykiSubsaharyjskiejijapońskasztukakikinashi-vpolegającanapostrze-
ganiucykaniaowadówlubśpiewuptakówjakodźwiękówwerbalnychobdarzonych
sensem”19.Bo-jaknapisałdziewiętnastowiecznyniemieckifilozofjęzykaW.von
Humboldt-vczłowiekjakogatunektostworzenieśpiewające”20.
J.AitchisonwksiążceZiarnamowy.Początkiirozwójjęzykaudowadnia,że
przyrównanieczłowiekadostworzeniaśpiewającegomawydźwięknietylko
metaforyczny.Okazujesiębowiem,żedźwiękiwydawaneprzezludzkiaparat
głosowymająwielecechwspólnychzptasimśpiewemitownim,aniewsygna-
łachgłosowychinnychnaczelnych,należyposzukiwaćpoczątkówmowy.Ludzi
zszympansamiłączyjedyniepodstawowymechanizmintonacji,którymusiał
16J.Lyons,Semantykaś,s.89.
17J.Kawada,op.cit.,s.238-239.
18Za:J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.136.
19J.Kawada,op.cit.,s.62.
20Za:J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.136.
