Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
21
-G.Widengrendowodzi,żeprawiewewszystkichreligiachświatasłowapo-
siadająnajwiększąmocwówczas,gdywybrzmiągodnymiuroczystymtonem83.
Ta,zrodzonazmyśląoprzeznaczeniumagiczno-rytualnym,immanentnamoc
brzmienialudzkiegogłosuzczasemuległanieznacznymprzekształceniom,znaj-
dujączastosowanieczystoestetyczne.Nienależyjednakzapominać,żetwórca
byłvnajpierwczarodziejemimagiem,zanimstałsię«artystą»”84.
Oralnośćw„papierowymświecie”85
Wswoimpierwotnymzałożeniuteoriaoralnościznajdowałazastosowanie
jedyniewbadaniuzachowańkomunikacyjnychspołeczeństwnieposiadających
żadnejformypismafonetycznego.Odbliskotrzydziestulatproblemoralności
-jakzauważaE.A.Havelock-jestrozpatrywanyzkilkupunktówwidzenia.
WksiążceMuzauczysiępisać.Rozważaniaooralnościipiśmiennościwkulturze
Zachodu,brytyjskifilologklasycznywskazujenaistnieniepięciuwymiarów/
poziomówpozostającychwkręgujejzainteresowania.Począwszyodwymiaru
historycznego(vczymbyłazamianakomunikacjioralnejnarozmaiterodzaje
komunikacjipiśmiennejdlaspołeczeństwikultur,wktórychzachodziłten
proces?”),przezwymiarlingwistyczny(vcodziejesięzestrukturąjęzykamó-
wionego,gdystajesięonspisanymartefaktem?”),przywsparciupoziomów
filozoficznegoipsychologicznego(vczykomunikacjaoralnajestnarzędziem
oralnegostanuumysłu,typuświadomościzupełnieodmiennegoodpiśmien-
negostanuumysłu?”),askończywszynawymiarzewspółczesnym(vnaczym
dokładniepolegaróżnicapomiędzydzisiejszymsłowemmówionymatekstem
pisanym?”)
86.Podobnie-wyłączywszyjedynieaspektlingwistyczny-postrzega
współczesnyrozwójbadańnadoralnościąP.Czapliński,dowodząc,żezmierzają
onezasadniczowczterechkierunkach:v1.kurekonstruowaniutypuorganiza-
cjispołeczeństwaoralnego[ś];2.kubadaniuróżnicmiędzyspołeczeństwem
oralnymipiśmiennymorazanalizowaniuimplikacji,jakiedlapolityki,ekonomii,
kulturyipsychikiludzkiejmiałowprowadzeniepiśmienności;3.kuanalizowaniu
residuówinieoczekiwanychnawrotóworalnościwspołeczeństwiepiśmiennym
ipostpiśmiennym;4.kubadaniuokresów,wktórychnakładająsięnasiebiedwa
dominującetypykomunikacji”87.
83G.Widengren,Fenomenologiareligii,Kraków2008.
84A.B.Lord,Oformule,[w:]Literaturaustna,red.M.Głowiński,Gdańsk2010,s.55.
85Pojęcievpapierowegoświata”zaczerpnęłamzrozszerzającejklasycznąteorię
piśmiennościksiążkiDavidaOlsonaPapierowyświat.Pojęcioweipoznawczeimplikacje
pisaniaiczytania.
86E.A.Havelock,op.cit.,s.45.
87P.Czapliński,op.cit.,s.28.
