Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wprowadzenie
Utratastosunkumówiącegodotego,cozostałopowiedziane,tojednazkon-
sekwencjipiśmienności.JużPlatontwierdził,żepismoprzedstawiasłowa,anie
autora.J.J.Rousseauwywodziłtenstanrzeczyzfaktu,żepismo,przedstawiając
słowa,pomijagłos103.Wszelkiepróbyzwizualizowaniawłasnościprozodycznych
zapomocąznakówinterpunkcyjnychiuwagocharakterzemetalingwistycznym
niedająjednoznacznychwskazówek,jaktraktowaćdanąwypowiedź.Jakutrzy-
mujeM.A.K.Halliday,pominięciedźwiękowychformmowypozbawiaodbior-
cęinformacjiovstanieumysłumówiącego,jegozastrzeżeniachiwątpliwościach,
[ś]wadzeprzykładanejdoróżnychczęściwypowiedzi”104.
Moimzdaniemjęzykjestprzedewszystkimwokalny,akomunikacjaopiera
sięnietylenasamymtekście,ilenazachowaniachakustycznych.Procesrozpo-
znawaniasensuwypowiedzirozpoczynasięwrazzusłyszeniem(bądźchociaż-
bywyobrażeniem)dźwiękówmowy.Tovucho”
,nievoko”wprowadzaludzkość
wtranswywołanyvmagiąrozbrzmiewającychsłówisieciąwięzówpokrewień-
stwa”105.Dźwiękludzkiegogłosuvpotwierdzalubwzburzadoznaneodczucia,
wtajemniczysposóbpowiększającdoświadczenie”106naszegoczłowieczeństwa.
Mimożerodzisięwjednostce,stanowiwielką,jednoczącąsiłęludzkości-wa-
runkujekomunikację.JakdowodziJ.Kawada,vchociażtozjawiskopowstające
wmoimwłasnymciele,mójgłos,kiedytylkoprzekroczyprógust,stajesięwła-
snościąwspólną,którąmuszędzielićzinnymi”107,ponieważsłowowypowie-
dziane,pozostającwgłębokimzwiązkuzosobowościąmówiącego,wpływana
wrażliwośćodbiorcy,kształtującjegopostawęwobecprezentowanychtreści.To
jedenzpowodów,dlaktórychkomunikacjawformiemówionejjestvbogatsza
wmożliwościekspresjiiżywsza”108niżwformiepisanej.Drugimpowodem,dla
któregoskłonnijesteśmyprzyznawaćprymatmowienadpismem,jestzakotwi-
czenietejpierwszejwkontekściejęzykowym,sytuacyjnymikulturowym109.
Przezkontekstokreślonypozostajerównieżvsłuchoralny”-nastawionynasze-
rokierozumienieosóbisytuacji,wprzeciwieństwiedovsłuchupisemnego”
,któ-
ryprzezswojewyspecjalizowanieiwybiórczośćzajmujesięjedyniewerbalnym
znaczeniemsłów110.
103J.J.Rousseau,Szkicopochodzeniujęzyków,Kraków2001.
104Za:D.R.Olson,op.cit.,s.161-162.
105M.McLuhan,Słowopisane,czyliokozamiastucha,[w:]Antropologiasłowa.Za-
gadnieniaiwybórtekstów,red.G.Godlewski,Warszawa2003,s.382.
106P.Zumthor,Właściwościtekstuoralnego,[w:]Literaturaustna,red.M.Głowiń-
ski,Gdańsk2010,s.167.
107J.Kawada,op.cit.,s.9.
108Ibidem,s.23.
109G.Godlewski,op.cit.,s.336-337.
110D.deKerckhove,Słuchoralnyasłuchpisemny,[w:]Antropologiasłowa.Zagadnie-
niaiwybórtekstów,red.G.Godlewski,Warszawa2003,s.404.
