Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1RozdziałI1KONWENCJONALNEPODSTAWYONUSPROBANDI1
zurzędu.Wpowojennymokresiedecydującywpływwywieraływzględy
ideowe.Cywilnemupostępowaniusądowemuprzewodziłazasadaprawdy
obiektywnej,którawzdecydowanysposóbpomniejszałaznaczenieregułycię-
żarudowodu.Wliteraturzecywilistycznejopisującejtamtenokreskrytyko-
wanotworzenietakichrozwiązańprawnychjakoregulującychpostępowanie
przedsądem.Wskazujesię,iżwprowadzeniedopolskiejprocedurycywilnej
jakonaczelnejzasadyprawdyobiektywnej,którawiązałasięzwykraczającą
dalekopozainstrukcyjnośćmożliwościąingerencjiwprocesprzedewszystkim
sądu,miałouzasadniaćzmniejszenieznaczeniaregułrozłożeniaciężarudo-
Wkolejnymetapiepracnadkodyfikacjąprawacywilnego,którynastąpił
zkońcem1960roku,ostatecznieuwzględnionogłosydoktrynyocelowości
ustawowegouregulowaniakwestiirozkładuciężarudowodu.Uznanoostatecz-
niecelowośćustawowegouregulowaniakwestiionusprobandi,zawierającją
wpostacigeneralnejregułyciężarudowodustatuującjąwtreściart.6k.c.,
któryobowiązujepodzieńdzisiejszy.Odtegomomentuwprawiecywilnym
funkcjonujeregułaonusprobandiwpostacizdefiniowanejustawowonormy,
stanowiąctrwałąinstytucjęczęściogólnejprawamaterialnego.Sformułowana
wart.6k.c.treśćtejzasadystanowi,iżciężarudowodnieniafaktuspoczywa
naosobie,którazfaktutegowywodziskutkiprawne.Możnapowiedzieć,że
wtakimujęciutreścionusprobandiodpowiadafunkcjonowaniuogólnej
normydowodowej,zawartejwprostwrzymskiejpremiieiincumbitprobatio
quidicit,noneiquinegat.Takzdefiniowanaustawowonormapostępowania
posiadazastosowaniewewszystkichpostępowaniachsądowych,toczącychsię
pomiędzystronamiokreślonegostosunkucywilnoprawnego.Tymsamym
ustanowionykształtregułyonusprobandiposiadacharakternormybez-
względnieobowiązującej(iuriscogentis).Oznaczato,żejeżeliwtokupostę-
powanianiezostanieudowodnionezaistnienieokreślonejokoliczności,zktó-
rejmiałbywynikaćskutekprawny,tostrona,którazpowołaniasięnatefakty
wywodzipowyższeskutki,poniesienegatywnekonsekwencjetegostanu(prze-
graspór).Każdasytuacjawiążącasięzudowodnieniempowodujekonieczność
powołaniasięnaokreślonydowód.Wkonsekwencjidoprowadzatodoprze-
prowadzeniawnioskowaniaofaktachistotnychdlarozstrzygnięciasprawy-
czyzostaływykazane,czyteżnie.Podkreślasię,iżjesttozasadniczyelement
onusprobandi,naktóryzwracasięuwagę,bowiemwpostępowaniucywilnym
stronadochodzącaroszczeniazmuszonajestdlajegouzasadnieniawskazać
okolicznościfaktyczneijeudowodnić.Natomiaststronaprzeciwna,zaprze-
czającaistnieniudochodzonegoprawa,powinnawskazaćnafakty,które
72H.Dolecki,Ciężardowoduwpolskim…,s.11.
-46-
