Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ozróżnicowaniunasileniaerozjiwodnejdecydujetakżezmiennośćwarun-
kówklimatycznych.WklimaciePolskiwzrostpodatnościerozyjnejgleb
wywołująpojawiającesięwiosnąspływypowierzchniowewódroztopowych
orazwystępującewokresiewiosenno-letnimintensywneopady(Paluszek2002:
213–221;Paluszek,Żembrowski2008:10–11).Największywpływnazagrożenie
erozjąmajądeszczeulewne(onatężeniu10–45mm·h-1)inawalne(45–120mm·h-1)
(Prochaliin.2005:15–16;Bajkiewicz-Grabowska,Mikulski2007:141;Karczewska
2008:36–39).Spadającekropledeszczupowodująodrywanieiodrzucaniecząstek
ziemnych,rozbijanieagregatówglebowych,niszczeniestruktury,ubijanie,zamu-
lanieizmniejszanieprzepuszczalnościgleby.Intensywnośćrozbryzgu,stano-
wiącegopierwsząfazęerozjiwodnej,zależygłównieodsiłyuderzeńkropel
deszczu,odpornościglebynaodrywanie,nachyleniazboczaipokrywyroślinnej
(Paluszek,Żembrowski2008:8–9;Szewrański2009:11–12).
Zagrożenieerozjąwodnąmazwiązekztypemigatunkiemglebyorazjej
zwięzłością,trwałościąagregatówglebowychizawartościąskładnikóworganicz-
nych(Ziemnicki1978:12;Prochaliin.2005:16–18;Karczewska2008:37–38).
Generalniepanujeprzekonanie,żenajbardziejpodatnenaerozjęiwystępowanie
spływupowierzchniowegosąglebypowstałezutworówpyłowych(zwłaszcza
lessowe),awmniejszymstopniuglebypiaszczyste(Siuta1978:53–55;Ziemnicki
1978:12;JózefaciukA.,JózefaciukCz.1999:12;Brodowski,Rejman2004:620;Jała,
Cieślakiewicz2004:67;Olszta,Kowalski2005:34;Rejman2006:5;Żmuda2006:22;
Karczewska2008:38;Nowocień2008:12;Podolski2008:70).Podatnośćglebyna
zmywaniecharakteryzowanajestwliteraturzem.in.przezstosunekwagowy
sumyfrakcjiośrednicyziarenod0,1mmdo0,02mmdofrakcjikoloidalnej
(<0,002mm)(Prochaliin.2005:17;Baryła,Hejduk2010:243).WedługProchala
iinnych(2005:17)wybórtegowskaźnikajestsłuszny,ponieważzwięzłośćgleby
wzrastawmiaręzmniejszaniasięstosunkuzbiorczejpowierzchnispojonych
przezkoloidyziarendopowierzchnikoloidów.Autorzystwierdzają,żefrakcje
piaszczysteomałejpowierzchnizbiorczejsąrzadkounoszoneprzyspływach
powierzchniowych,natomiastfrakcjepyłoweowiększejpowierzchnizbiorczej
sąunoszonejużprzymałejprędkościwody,wynoszącej0,02–0,05m·s-1.Wska-
zująrównieżnaróżnicewwodoprzepuszczalnościgleb,odktórejzależy
współczynnikspływupowierzchniowego,będącykolejnymwskaźnikiemokre-
ślającympodatnośćglebnaerozję.WedługKazimierzaFiguły(1955:115)lessy
charakteryzująsięwspółczynnikiemwodoprzepuszczalnościnapoziomie
0,001cm·s-1,natomiastpiaski0,04cm·s-1.
Zdaniemczęścibadaczypowszechnypoglądonajwiększejpodatnościna
erozjęgleblessowychniejestprawdziwy(Quine,Walling1991:170–171;Rodzik
2001:201–202;Paluszek,Żembrowski2008:10;Szewrański2009:16).Uważająoni,
12
