Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MarbaBerkan-Jabłońska
jednostekzestawieniedokumentównieuwzględniachronologiiichpowstawania,
wzajemnychzależnościbądźrelacjiwobectekstudrukowanego.Zwłaszczaprze-
śledzeniezależnościmiędzywypisami,luźnyminotatkami,brulionamiroboczy-
miipotencjalnieczystopisamipozwoliłoby-dodatkowowkonfrontacjizosta-
tecznąpublikacją,jeślitakowaistnieje-rozważyćkierunkidecyzjiautorskich,
sposobykształtowaniasiępoglądówGrzegorzewskiej,stopieńuzależnieniajej
pismodprzeczytanychlektur41.Analizarozmaitychodmian,poprawek,skreśleń,
przekształceń,pominięćiuzupełnieńwobrębieprzedtekstów,dokonującychsię
nierazwczasie(niekonieczniewoptycelinearno-ewolucyjnej),zwłasnejwolilub
podwpływemsugestiizewnętrznej,byćmożemówiłabyteżcościekawegoopsy-
chologiitwórczej(awdomyśletakżeomotywacjachiwyborach)kobietypiszącej,
tudzieżjejsytuacjinaówczesnymrynkuwydawniczym42.Jestemprzekonana,że
kontekstydziewiętnastowiecznewpełniuzasadniajązaproponowaneprzezOlgę
Dawidowicz-Chymkowskąpowiązaniebadańgenetycznychimetodpsychologicz-
nych.Jakpisałabadaczka:
Redakcjebrulionowezawierającekolejnestadiatekstu,jeślipołączymyjejakpunk-
tyskładającesięnalinię,pokażąkierunekpracypisarza,pozwalającpoznaćnie
tylkoostatecznyefektjegopracy,aletakżedrogę,jakądoniegozmierzał.[…]mo-
żemypoznaćdynamikępowstawaniatekstuzwszystkimijejtrudnościami,nie-
konsekwencjami,wątpliwościami,aletakżemomentamiolśnienia,kiedypojawiają
sięrozwiązanianarosłychproblemów43.
Wstępnyprzeglądwyróżnionychdokumentówbibliotecznychpokazuje,że
trudnobędzietakżewsposóbpewnyrozróżnićautografyipartieprzepisywane
cudząręką(niewiemy,czyzawszeroboczezapiskipisarkibyłykopiowaneprzez
EufemięBorowską,którejzresztąGrzegorzewskazarzucałabłędy),atymbar-
dziejocenićnieujawnionywkształciematerialnymwpływosóbinicjującychja-
kieśzmianyredakcyjne.Wprzypadkurękopisów,dlaktórychbrakujeodnośnika
wpostacitekstusensustricte,badaniedossierzłożonegonp.znotatekwarsztato-
wych,brudnopisówroboczychoróżnymstopniuzaawansowania,względnieczy-
41
A.BorkowskatakcharakteryzowaławarsztatpracyGrzegorzewskbej.Ł,ambłowanawrodzaju
pracy9którysobbeobrała9panbG.szperałaskrz<tnbewarchbwachrodzbnnych9gromadzącpo-
trzebnejejnabytkbdoskarbnbcyzbborówswobch.Nbepogardzałateżopowbadanbemstarych
sługdomowych[ł]U(taż9SabinazGostkowskichGrzegorzewskał9s.97).
42
Recenzencbpamb<tnbkównberazzarzucalbGrzegorzewskbejchaoskompozycyjny9którywynb-
kałm.bn.zeznacznejsegmentacjbwspomnbeń.Byćmożeprzyczynależycz<ścbowownbeumbe-
j<tnoścbachautorskbch9aletrzebabywzbąćpoduwag<równbeżbnneprzyczyny9np.cenzuralne
bbbograficzne.
43
O.Dawbdowbcz-chymkowska9Przezkreśleniedokreacji.Analizaprocesutwórczegozapisanego
wbrulionachdziełliterackich9lBLPAN9Warszawa20079s.22-23.
