Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MarbaBerkan-Jabłońska
kulturypisałopokusie,nbyuchwycićzajednymzamachem[…]ponadzindywi-
dualizowanymmonologiem,przejawyprzekształcaniawspólnychideiigustów,
pierwsześladytransformacjikultury,wjakiejtekstpowstaje”47.Odwołamsiędo
konkretnegoprzykładu,który,byćmoże,uzasadniałbytakąperspektywęczytania
spuściznyrękopiśmiennejGrzegorzewskiej.Punktwyjściastanowiąpamiętniki
-zarównozracjitego,żebyłyoneniezwykleważnedlasamejautorki(osobista
pamięćsplatałasiętuztradycjąrodzinnąiwiedząhistoryczną),jakidlatego,że
właśniezmateriałówtworzącychkorpusrękopisówwspomnieniowychwybranych
byłonajwięcejfragmentówopublikowanychzażyciaGrzegorzewskiejiwniedługi
czaspojejśmierci.Azatemwtymobszarzenajwyraźniejdasiędostrzecdynami-
kęzależnościprzedtekstuitekstu.Ciekawiewypadazestawieniewykorzystanych
dodrukuwyimkówPamiętnikaoMaryiWesslówniezzachowanymiwarchiwum
PAUiPANnotaminatematprzygotowywanejopowieści.Jakopierwszazwróciła
uwagęnatękwestięZofiaLewinówna,wykazując,żecoprawdawizerunekmał-
żonkiKonstantegoSobieskiegowwersjidrukowanejjestzgodnyzidealizującym
wyobrażeniemrolikobiety,jakiGrzegorzewskanakreśliławrozprawieWpływ
kobietynarozwójduchowyspołeczeństwa,alewbrudnopisowychzapiskachdo-
tyczącychbohaterkinatrafiamynaprywatnesądyoWesslówniezgołaodmienne.
Grzegorzewskapiszem.in.,żebyłanchciwadostojeństw”,miałansłaby,trwożliwy,
łatwonagiąćsiędającycharakter”48.
Należałobyrozważyć,nailebyłatorozbieżnośćświadoma?Czympowodowa-
na?Kompromisemzeświatem?Dopasowaniemsiędo,zdaniemautorki,pożąda-
nejwdyskursiepublicznym,wizjikobiety?Amożeteż,skoroprzestrzenieobec-
nościnpłcipięknej”wświeciestopniowoulegałyposzerzeniu,miałaonazwiązek
-cosugerujeLewinówna-zuległościąwobectradycjiiautorytetówrodzinnych,
wobecktórychwłasnaopiniawydawałasiępisarcemniejistotna?Czymamytudo
czynieniazcenzurą,czyautocenzurą?Bezdokładniejszejanalizycałegodossier
niemożnaniczegowyrokować.
Podobniewartobyskonfrontowaćcytatyzksiągreligijno-filozoficznychiofi-
cjalneopiniepisarkioprzeznaczeniachkobietyzbarwnymiopisaminmocnych”
damskichpostacizfamilijnejhistoriilubteżbuntemGrzegorzewskiejjakokobiety
autorki,którapotrafizareagowaćwobroniewłasnej:
Aleskończmyjużzkrytyką,łatweonamapoledowalkizkobietą,takiewalkibar-
dzosąodniejakiegoczasuwmodzie,ajakżeniemająbyćposzukiwane,kiedysą
bezkrwaweiżadnejmoralnejodwagizestronykrytykaniepotrzebujące49.
47
cyt.zaP-M.deBbasb9dz.cyt.9s.157.
48
,.Lewbnówna9Wstęp9s.38.
49
RkpsBbblbotekbNaukowejPAUbPANwKrakowbe9sygn.Ź9059t.29SłówkilkadoczYtelnika9k.3.
