Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Charakterprawnyroszczeńwinstytucji...
zupełnieobceustawodawstwumiędzywojennemu43.Zwracanatomiast
uwagępewnapowtarzalnośćrozwiązańprawnychproceduralnychdo-
tyczącychorzekaniaowynagrodzeniuzawywłaszczenie,polegającana
ustawowympowierzaniusporuwtymprzedmiociekognicjisądupo-
wszechnego,zinicjatywywywłaszczonego(wyjątekstanowiłdekret
zdnia7lutego1919r.).
Moimzdaniemnieulegawątpliwości,żeodrębnośćtryburealizacji
wywłaszczenia(drogaadministracyjna)idochodzeniaodszkodowania
(wkońcowymetapiedrogasądowa)byłasposobemnawyartykułowanie
niejednolitościelementówskładającychsięnainstytucjęwywłaszczenia
nieruchomości,podkreśleniaodrębnościprawadoodszkodowaniaod
publicznegoprawadowywłaszczenia(publicznycharakterwywłaszcze-
nia,nacowyżejwskazywałam,niebudziłjużwzasadziewątpliwości).
Coprawdakryteriumtryburealizacjijestkryteriumformalnym,zaled-
wiepomocnymwidentyfikacjicharakteruroszczenia,anieonim
przesądzającym,uprawnionywydajesięjednakwniosek,żetrybreali-
zacjiprawadoodszkodowaniastanowiłskutekcywilnoprawnegocha-
rakterutegouprawnienia,zwłaszczażewokresiemiędzywojennym
powszechnieprzyjmowanozasadędrogisądowejdlacywilnychroszczeń
majątkowych44.
Zauważyćnatomiastnależy,żewpolskiejliteraturzeprawniczej
okresumiędzywojennegokryteriumdecydującymokwalifikacjikon-
kretnegoprawajakopublicznegolubprywatnegobyłcharakterstosunku
prawnegomiędzydwomapodmiotami(stosunekprawnyadministra-
cyjnymiędzypodmiotaminierównorzędnymi,stosunekprawnycywilny
międzypodmiotamirównorzędnymi).Dlategogłównymiargumentami
powoływanymizacywilnymcharakteremodszkodowaniabyły:równo-
rzędnośćpodmiotówwstosunkuzobowiązaniowymodszkodowawczym
(przymusdotyczywyłączniewywłaszczenia),wynikanieprawadood-
43Przykładowoart.1ustawyzdnia17lutego1922r.opaństwowejsłużbiecywilnej
(Dz.U.Nr21,poz.164)miałnastępującebrzmienie:nStosunekpaństwowejsłużbycy-
wilnejmacharakterpubliczno-prawny,możebyćzmieniony,zawieszony,lubrozwiązany
wyłącznieprzyzastosowaniuprzepisówprawapublicznego,awszczególnościpostanowień
niniejszejustawy”.Przepistenmiałidentycznebrzmienieprzezcałyczasobowiązywania
ustawy,ażdodnia1stycznia1975r.
44S.Czuba,Cywilnoprawna...,s.156-157.Autortenpodajewręcz,analizującmię-
dzywojennepoglądyorzecznictwaiprzedstawicielidoktrynynacharakterroszczenia
odszkodowawczego,żenustawodawcaodcywilnegocharakterustosunkówprawnych
uzależniałdopuszczalnośćdrogisądowejdladochodzeniaroszczeńwynikającychztych
stosunków”.
31
