Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Przedawnienieroszczeńwinstytucji...
szkodowaniazmocyustawy(decyzyjnegookreśleniawymagałatylko
jegowysokość).Wskazywanoteż,żeocharakterzestosunkuprawnego
niedecydujetreśćicharakterprzepisustanowiącegopodstawędood-
szkodowania(I.Rosenblüth),aniejednokrotniestosunekpubliczno-
prawnyjestprzyczynąpowstaniastosunkuprywatnoprawnego
(Z.Wusatowski).Wywodzono,żeskorowywłaszczeniejestźródłem
obowiązkunaprawieniaszkód,towtymsensiejestźródłemstosunku
prawnegoocharakterzeprywatnym(F.Zoll),któryjestszczególnym
rodzajemodpowiedzialnościnazasadzieryzykamiędzydwomapod-
miotamipozatypowymstosunkiemzobowiązaniowym.Podejmowano
równieżpróbęznalezieniaanalogiimiędzywywłaszczeniemiodszko-
dowaniemzanieainstytucjądrogikoniecznejzawynagrodzeniem,
wskazując,żenieuzasadnionebyłobyprzyjmowanieróżnegocharakteru
obydwutychwzajemnychroszczeń(oodszkodowanieiowynagrodze-
nie),gdyichustalenienastępujewwyrokusądowym(F.Longchamps
deBerier)45.
Niemożeteżujśćuwadzepostrzeganiewjudykaturzeokresu
międzywojennegoobowiązkuuprzedniejzapłatywynagrodzeniaza
odebranąnieruchomośćjakowykonaniacywilistycznegostosunku
zobowiązaniowegomiędzyrównorzędnymistronami:wywłaszczonym
(wierzyciel)awywłaszczającym(zobowiązany).SądNajwyższywskazał,
żetakwłaśnienależyrozumiećobowiązekodszkodowawczynapodsta-
wieprzepisówuprawniającychdowywłaszczenianabudowędróg
publicznychoraznarozbudowęmiast46.Przyznaćjednaktrzeba,żenie
zawszebyłatokwestiapostrzeganajednolicie47.Trudnonatomiastza-
przeczyć,żepowierzeniesądownictwupowszechnemukognicji
wsprawachowynagrodzeniezawywłaszczeniemogłostanowićwyraz
45Obszerniepoglądyprzedstawicielimiędzywojennejnaukiprawa(wtymwyżej
wymienionych)scharakteryzowaliS.Czuba,Cywilnoprawne...,s.157-159orazJ.Parcho-
miuk,Odpowiedzialnośćodszkodowawczazalegalnedziałaniawładzypublicznej,War-
szawa2007,s.442-445.
46OrzeczenieSNzdnia18lutego1931r.,IC1621/30,OSN(C)1931,nr1,poz.22,
wktórymwskazanowprostnaart.1239K.N.,stanowiący,żezapłataczynionabyćpo-
winnawierzycielowi,alboumocowanemuodniego,albotemu,któryjestupoważniony
przezsąd,lubmaprawodoodbieraniazaniego.
47Przykładowowoparciuoprzepisyaustriackiejustawykolejowejz1878r.Sąd
Najwyższystwierdziłbrakpowstaniajakiegokolwiekstosunkuobligacyjnegopomiędzy
wywłaszczającymawywłaszczonym,gdyodbiórwynagrodzeniaprzeztegoostatniego
miałnastąpićzdepozytusądowego(orzeczeniezdnia22lutego1933r.,III2110/32,
OSN(C)1933,nr2,poz.116).
32
