Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce

Maciej Bałtowski, Grzegorz Kwiatkowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19893-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

346

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bałtowski, Maciej; Kwiatkowski, Grzegorz. Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018, 346 s. ISBN 978-83-01-19893-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bałtowski, M.

A1 Kwiatkowski, G.

T1 Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2018

SN 978-83-01-19893-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 190912, author = "Bałtowski, Maciej and Kwiatkowski, Grzegorz", editor = "", title = "Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2018", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19893-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bałtowski, Maciej

AU - Kwiatkowski, Grzegorz

ED -

TI - Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2018

SN - 978-83-01-19893-0

ER -

Netografia (standard APA):

Bałtowski, Maciej; Kwiatkowski, Grzegorz. Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/przedsiebiorstwa-panstwowe-we-wspolczesnej-gospodarce-maciej-baltowski-grzegorz-190912.

ekonomia, gospodarka, prywatyzacja, przedsiębiorstwa państwowe, sektor państwowy

Książka wypełnia lukę w polskiej literaturze ekonomicznej na temat istoty, roli i znaczenia przedsiębiorstw państwowych w gospodarce. Publikacja zawiera analizę stanu, celów i zasad funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych w kilkunastu wybranych...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19893-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

346

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp12
1. Przedsiębiorstwa państwowe – aspekty historyczne i teoretyczne16
1.1. Państwo a działalność gospodarcza – rys historyczny18
1.2. Państwo-przedsiębiorca i państwo-właściciel w myśli ekonomiczno-społecznej23
1.2.1. Daleka historia23
1.2.2. Od wczesnych utopii społecznych do fizjokratów25
1.2.3. Ekonomia klasyczna27
1.2.4. Socjalizm utopijny i ekonomia marksistowska28
1.2.5. Ekonomia neoklasyczna i liberalna30
1.2.6. Keynesizm32
1.2.7. Teoria praw własności33
1.3. Współczesne ujęcia roli państwa w gospodarce a funkcja właścicielska35
1.3.1. Ujęcie Freda Blocka35
1.3.2. Inne wybrane ujęcia37
1.3.3. Podsumowanie. Problem optymalnego udziału przedsiębiorstw państwowych w gospodarce39
1.4. Efektywność przedsiębiorstw państwowych41
1.4.1. Wprowadzenie41
1.4.2. Problemy metodologiczne42
1.4.3. Efektywność przedsiębiorstw państwowych w ujęciu teoretycznym43
1.4.3.1. Wielość i różnorodność celów44
1.4.3.2. Ograniczona samodzielność decyzyjna45
1.4.3.3. Miękkie ograniczenia budżetowe46
1.4.4. Prezentacja i analiza badań empirycznych48
1.4.4.1. Badania potwierdzające tezę o niższej efektywności przedsiębiorstw państwowych49
1.4.4.2. Badania kwestionujące tezę o niższej efektywności przedsiębiorstw państwowych51
1.4.4.3. Analizy przeglądowe badań empirycznych52
1.4.5. Podsumowanie54
2. Przedsiębiorstwa państwowe jako przedmiot badań ekonomicznych – ramy analityczne56
2.1. Terminologia i definicje przedsiębiorstw państwowych58
2.1.1. Zróżnicowanie nazw podmiotów państwowych59
2.1.2. Przegląd definicji przedsiębiorstw państwowych62
2.2. Wyodrębnienie i zdefiniowanie przedsiębiorstw państwowych64
2.2.1. Wprowadzenie64
2.2.2. Kryterium kontroli korporacyjnej państwa66
2.2.3. Przedsiębiorstwa państwowe a inne podmioty państwowe69
2.2.4. Podsumowanie. Definicje stosowane w niniejszej książce71
2.3. Kryteria podziału przedsiębiorstw państwowych72
2.4. Modele nadzoru właścicielskiego państwa76
2.5. Źródła danych do badań nad przedsiębiorstwami państwowymi79
2.5.1. Statystyki publiczne poszczególnych krajów80
2.5.2. Listy rankingowe największych przedsiębiorstw81
2.5.3. Komercyjne bazy przedsiębiorstw82
2.6. Miary syntetyczne odnoszące się do sektora przedsiębiorstw państwowych83
2.5.4. Raporty OECD83
2.6.1. Wskaźnik PMR-PO84
2.6.2. Wskaźnik CSS85
2.7. Wprowadzenie metodyczne do rozdziałów empirycznych (3–6)86
2.6.3. Wskaźnik IPE86
3. Sektor przedsiębiorstw państwowych w krajach wysoko rozwiniętych90
3.1. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Niemczech92
3.1.1. Geneza i ewolucja92
3.1.2. Dane liczbowe i ich analiza95
3.1.3. Państwo jako właściciel98
3.1.4. Podsumowanie100
3.2. Sektor przedsiębiorstw państwowych we Francji101
3.2.1. Geneza i ewolucja101
3.2.2. Dane liczbowe i ich analiza103
3.2.3. Państwo jako właściciel106
3.2.4. Podsumowanie108
3.3. Sektor przedsiębiorstw państwowych we Włoszech109
3.3.1. Geneza i ewolucja109
3.3.2. Dane liczbowe i ich analiza112
3.3.3. Państwo jako właściciel114
3.3.4. Podsumowanie116
3.4. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Norwegii117
3.4.1. Geneza i ewolucja117
3.4.2. Dane liczbowe i ich analiza119
3.4.3. Państwo jako właściciel122
3.4.4. Podsumowanie125
3.5. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Stanach Zjednoczonych126
3.5.1. Geneza i ewolucja126
3.5.2. Dane liczbowe i ich analiza128
3.5.3. Państwo jako właściciel130
3.5.4. Podsumowanie134
4. Sektor przedsiębiorstw państwowych w krajach postsocjalistycznych136
4.1. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Rosji138
4.1.1. Geneza i ewolucja138
4.1.2. Dane liczbowe i ich analiza141
4.1.3. Państwo jako właściciel145
4.1.4. Podsumowanie148
4.2. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Chinach149
4.2.1. Geneza i ewolucja149
4.2.2. Dane liczbowe i ich analiza152
4.2.3. Państwo jako właściciel155
4.2.4. Podsumowanie159
4.3. Sektor przedsiębiorstw państwowych na Węgrzech160
4.3.1. Geneza i ewolucja160
4.3.2. Dane liczbowe i ich analiza161
4.3.3. Państwo jako właściciel164
4.3.4. Podsumowanie166
5. Sektor przedsiębiorstw państwowych w krajach rozwijających się168
5.1. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Indiach170
5.1.1. Geneza i ewolucja170
5.1.2. Dane liczbowe i ich analiza173
5.1.3. Państwo jako właściciel174
5.1.4. Podsumowanie177
5.2. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Brazylii178
5.2.1. Geneza i ewolucja178
5.2.2. Dane liczbowe i ich analiza180
5.2.3. Państwo jako właściciel182
5.2.4. Podsumowanie184
5.3. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Indonezji185
5.3.1. Geneza i ewolucja185
5.3.2. Dane liczbowe i ich analiza188
5.3.3. Państwo jako właściciel190
5.3.4. Podsumowanie192
5.4. Sektor przedsiębiorstw państwowych w Republice Południowej Afryki193
5.4.1. Geneza i ewolucja193
5.4.2. Dane liczbowe i ich analiza195
5.4.3. Państwo jako właściciel197
5.4.4. Podsumowanie199
6. Przedsiębiorstwa państwowe w Polsce202
6.1. Rys historyczny – okres II Rzeczpospolitej204
6.1.1. Własność państwowa w II Rzeczpospolitej – krótki przegląd204
6.1.2. Dane liczbowe207
6.1.3. Relacje państwo–przedsiębiorstwa państwowe oraz efektywność przedsiębiorstw państwowych211
6.2. Rys historyczny – okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej212
6.2.1. Geneza i szczególne cechy socjalistycznych przedsiębiorstw państwowych212
6.2.2. Dane liczbowe215
6.2.3. Relacje państwo–przedsiębiorstwa państwowe217
6.3. Przedsiębiorstwa państwowe w okresie transformacji220
6.3.1. Początkowy okres przemian transformacyjnych220
6.3.2. Nadzór właścicielski państwa w latach 1996–2007221
6.3.3. Nadzór właścicielski państwa w latach 2008–2017224
6.3.4. Podsumowanie227
6.4. Rodzaje przedsiębiorstw państwowych w Polsce229
6.4.1. Przedsiębiorstwa państwowe podlegające kontroli właścicielskiej229
6.4.2. Przedsiębiorstwa państwowe podlegające kontroli pozawłaścicielskiej232
6.5. Dane liczbowe dotyczące przedsiębiorstw państwowych w Polsce234
6.5.1. Dane zbiorcze dotyczące udziału przedsiębiorstw państwowych w gospodarce234
6.5.2. Dane dotyczące największych polskich przedsiębiorstw236
6.5.3. Dane dotyczące spółek notowanych na GPW w Warszawie237
6.5.4. Dane wskaźnikowe239
6.6. Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym240
6.6.1. Ogólna charakterystyka240
6.6.2. Zdefiniowanie szczególnych grup przedsiębiorstw państwowych241
6.6.3. Nadzór właścicielski państwa243
6.6.4. Podsumowanie i rekomendacje246
7. Zakres, znaczenie i kierunki przemian sektora przedsiębiorstw państwowych we współczesnych gospodarkach250
7.1. Zakres i znaczenie sektora przedsiębiorstw państwowych252
7.1.1. Wprowadzenie252
7.1.2. Raporty OECD253
7.1.2.1. Raporty z lat 2011 oraz 2014253
7.1.2.2. Raport z 2013 r258
7.1.3. Badania własne na podstawie listy Fortune Global 500261
7.1.4. Inne opracowania265
7.1.5. Analiza wskaźników syntetycznych267
7.1.5.1. Wskaźnik PMR-PO267
7.1.5.2. Wskaźnik CSS271
7.1.5.3. Wskaźnik IPE273
7.1.5.4. Analiza porównawcza i podsumowanie275
7.2. Czynniki wpływające na zmianę roli sektora przedsiębiorstw państwowych we współczesnych gospodarkach277
7.2.1. Ewolucja układu sił w gospodarce światowej277
7.2.2. Wzrastająca rola państw narodowych po kryzysie finansowym282
7.2.3. Kwestia surowców energetycznych285
7.2.4. Zmiany w sferze zarządzania oraz w nadzorze właścicielskim państwa287
7.2.4.1. Zmiany w zarządzaniu287
7.2.4.2. Zmiany w nadzorze właścicielskim288
8. Próba modelowego ujęcia funkcjonowania sektorów przedsiębiorstw państwowych292
8.1. Czynniki różnicujące miejsce, znaczenie i zasady funkcjonowania sektora przedsiębiorstw państwowych w gospodarce294
8.1.1. Geneza przedsiębiorstw państwowych294
8.1.2. Wielkość (udział) sektora przedsiębiorstw państwowych296
8.1.3. Funkcje sektora przedsiębiorstw państwowych w gospodarce297
8.1.4. Zasady nadzoru właścicielskiego państwa299
8.1.5. Uwagi końcowe300
8.2. Funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych – kraje rozwinięte301
8.2.1. Model anglosaski301
8.2.2. Model kontynentalny303
8.2.3. Model skandynawski304
8.3. Funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych – kraje postsocjalistyczne305
8.3.1. Model środkowoeuropejski305
8.3.2. Model rosyjski306
8.3.3. Model chiński308
8.4. Funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych – kraje rozwijające się309
8.4.1. Model większościowy309
8.4.2. Model mniejszościowy310
8.5. Podsumowanie311
Zakończenie314
Spis treści w języku angielskim320
Bibliografia326
Indeks338

ROZDZIAŁ1.PRZEDSIĘBIORSTWAPAŃSTWOWE–ASPEKTYHISTORYCZNEITEORETYCZNE

Przezstosunkowodługiczas,ażdokońcaXIXw.,aktywnośćgospodarczapaństwa

zregułypolegałaalbonaudzielaniukoncesjifirmomprywatnymiwtensposóbich

faktycznymkontrolowaniu,albonaprowadzeniuwłasnejdziałalnościgospodarczej,

aleniewyodrębnionejzbudżetuwpostaciprzedsiębiorstwpaństwowychposiadają-

cychosobowośćprawnąisamodzielnośćfinansową.Dopierowrazzrozwojemnowo-

czesnegopaństwa-republiki,bazującegonakonstytucjiiprawiestanowionym,zteorii

ipraktykiżyciagospodarczegowyniknęłapotrzebaicelowośćrozdzieleniadziałalności

gospodarczejprowadzonejprzezpaństwo(lubwimieniupaństwa)odbudżetupaństwa.

Dziękitemumożliwebyłoupodobnieniefunkcjonowaniaprzedsiębiorstwpaństwo-

wychdomodeluprzedsiębiorstwaprywatnego–efektywniejszegoisprawniejszego,

jakwykazywałapraktyka.Tegorodzajukoncepcjenazywanebyłykomercjalizacją.

WEuropiepierwszeskomercjalizowaneprzedsiębiorstwapaństwowepojawiłysię

poIwojnieświatowej.Ichwydatkiściślewiązałysięzosiąganymiprzychodamiido-

chodami,podmiotyteposiadałydużyzakressamodzielnościprawno-organizacyjnej,

majątkowejorazfinansowej13.Przedsiębiorstwaterozliczałysięzbudżetujużniena

baziewynikówbrutto,takjakinnejednostkibudżetowe,lecznabaziewynikównetto,

apaństwowywłaścicielzregułyokreślałzasadypodziałuzyskuisprawowałogólny

nadzórnadsamodzielnymprzedsiębiorstwem.WeFrancjiw1923r.nadanopewien

stopieńsamodzielnościfinansowejimajątkowejróżnymjednostkompublicznym,

m.in.kolejom.WtymczasiewNiemczechwyodrębnionozbudżetukolejeipocztę.

WWielkiejBrytanii,począwszyod1926r.,przedsiębiorstwapaństwoweprowadzono

wformieodrębnychosóbprawnych,oszerokimzakresiesamodzielnościwkwestiach

organizacyjnych,majątkowychifinansowych.

Wokresiemiędzywojennymrządywielupaństw,przychodzączpomocąkapitałom

prywatnym,nadwyrężonymIwojnąświatową,zaczęłynabywaćudziaływspółkach

pozasektorempublicznym.ZjawiskotoszczególniesilniewystąpiłoweWłoszech,

gdziepaństwo,naskutekdeficytówibankructwwieluprzedsiębiorstwprywatnych,

stałosięposiadaczemwielkiejliczbyudziałówwłasnościowychwróżnychdziedzinach

gospodarczych.WwynikutegorodzajuprocesówweWłoszechiwinnychpaństwach

powstałowielespółekokapitałachmieszanych,prywatno-publicznych.Niektóreznich

funkcjonujądodziś(zob.podrozdział3.3.1).

Dowzrostuznaczeniaprzedsiębiorstwpaństwowychprzyczyniłsięrównieżwielki

kryzys,gdyżzostałazachwianawiarawniezawodnośćmechanizmusamoregulacyjnego

rynku.Wielefirmstanęłouprogubankructwa,któreprzedupadkiemuratowałanacjo-

nalizacjaprzedsiębiorstwa(np.włoskiebanki14).Wwielueuropejskichmetropoliach

administracjapublicznajużodpoczątkuistnieniaprywatnychfirmtransportowych

podporządkowywałajesobie,tworzącspójnesystemykomunikacjimiejskiej.

13Zob.N.Gail,Modelezarządzaniaifinansowaniaprzedsiębiorstwuspołecznionych,PWE,Warszawa

1986,s.18.

14M.Florio,TheReturnofPublicEnterprise,op.cit.,s.5.

Brak wyników

Przedsiębiorstwa państwowe we współczesnej gospodarce

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra