Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Zasadyordoliberalnegoporządkuspołeczno-ustrojowego
występująwarunkirównegostartuorazodbywasiękonkurencjamiędzypodmio-
tamirynkowymiwosiąganiucorazlepszychwynikówgospodarczych.Wtym
porządkugospodarczymniemamiejscazarównodlanieuczciwejkonkurencji,
jakiwszelakichformograniczanialubzniesieniakonkurencji[Röpke,2003,s.66].
WedługRöpkegoskutecznewdrażanieod1948r.społecznejgospodarkirynkowej
opierałosięnadwóchprzesłankach:zwalczaniumonopoliistworzeniuwarunków
dozaistnieniaprawdziwejkonkurencji.„Naturalnyporządek”stanowizaś-jego
zdaniem-jedynąinajlepsząodpowiedźnapoważneproblemy,jakietrapiąnasze
(niemieckie)społeczeństwoikulturę[Röpke,1950,s.157].
Porządek(Ordo)maswojekorzeniepochodząceodŚw.TomaszazAkwinu,
którypisałoświeciestworzonymiuporządkowanymzgodniezBożymplanem
(ordouniversi),opartymnadwóchfilarach:podmiocieżyciaspołecznegoispołecz-
ności(UniversitasHumana)[Kalina-Prasznic(red.),2007,s.61].Röpke,jakoautor
„CivitasHumana”nawiązywałdotegopojęciaprzezswojąideęładuspołecznego.
Wgospodarceniemożezabraknąćmoralności,duchowościihumanizmu.Nawią-
zaniadokatolickiejnaukispołecznejiewangelickiejetykispołecznejsąstałymi
elementamirozpoznawczymiwdoktrynieordoliberalizmu.WMassundMitte
(Miaraiśrodek)Röpkestwierdzał,żeliberalizmniebyłproduktemubocznym
chrześcijaństwa,alejegolegalnymiduchowymdzieckiem.Tylkodokonanie
nadzwyczajnegouproszczeniahistorycznegomogłobydoprowadzićdoutożsa-
mienialiberalizmuzlibertynizmem.Wszakliberalizmucieleśniałwszystkoto,
conaprzestrzeniwiekówwmyślizachodniejpowstałonajlepsze,czyli:humanizm,
indywidualizm,prawonaturalneiuniwersalizm[Röpke,1950,s.18-19].
Natomiastjużw1958r.Röpkeostrzegałprzedrozprzestrzenianiemsiękultury
masowej(Massenkultur)będącejzaprzeczeniemkulturywysokiej(Hochkultur),
któracechujesięprzywiązaniemdospuściznypoprzednichepok,duchową
dyscypliną,jakościąiestetyką.Kulturamasowaprowadziwostatecznościdocał-
kowitegowyparciadwóchprawdziwychrodzajówkultur,tj.elitarnejinarodowej.
Wdylemaciebyćczymiećjasnodeklarujesięzatympierwszym.Dlategoteżwątpił
wsensosiąganiadobrobytumaterialnego,jeślijednocześnieświat,wktórymżyje
człowiek,przestajebyćprzyjazny,prowadzidoodrętwieniaicorazwiększejnudy,
aonsamtraciduchowo-moralnepodstawyegzystencji.Człowieknieżyjetylko
poto,abyposiadaćciąglenoweprzedmiotymaterialne,wszakpodrugiejstronie
rynkuznajdujesięświat,któregoniemożnakupić,atworzągom.in.takieprzy-
miotyducha,jak:godność,piękno,poezja,wdzięk,rycerskość,miłośćiprzyjaźń.
Tooneprowadzączłowiekawkierunkuwspólnoty,wielowymiarowościżycia,
wolnościiwłasnegorozwoju(wewnętrznego)[Röpke,1961,s.95,103,130-131].
IdeaORDOwedługFranzaBöhmatoporządekznaleziony(vorgefundene)przez
ludzi,aniestworzony.Porządektencharakteryzujesięwolnościąplanowania
podrządamiprawa.Planowaniepojmowanejestwsensieindywidualistycznym
