Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Istotakonkurencjiwspołecznejgospodarcerynkowej
21
ipodażyorazprywatnawłasnośćśrodkówprodukcji„kontrolowana”przezkonku-
rencję.Ustrójgospodarczyzbudowanynafundamenciekonkurencjijestprocesem
gospodarczym„sterowanym”(Lenkung)przezcenywolnokonkurencyjne,jak
równieżopartymnaplanachgospodarstwdomowychiprzedsiębiorstw.Łącznie
sterowanieprocesemgospodarczymorazpodnoszeniewydajnościodbywasię
wdoskonałejkonkurencji.Prywatnawłasnośćśrodkówprodukcjiwarunkowała
powstaniekonkurencji,którazkoleistanowiławarunek,abyprywatnawłasność
środkówprodukcjinieprowadziładobrakówwsferzegospodarczejispołecznej.
Stądteżkoniecznabyłakontrolaprzezkonkurencję.Analizaporównawczaporządku
własnościowegozinnymiporządkami(społecznym,państwowym),doprowadziła
Euckenadokonstatacji,żewłaśnieprywatnawłasnośćjestkoniecznymwarunkiem
dozapewnieniasferywolnościjednostki.Stądteżtylkownowoczesnej,uprze-
mysłowionejgospodarceistniejącyporządekkonkurencjiumożliwiaistnienie
wolnościprywatnejwczasienieokreślonym.Należyprzytymbyćświadomym,
żewarunkiemtejwolnościjestistnieniedemokratycznego(wolnościowego)ustroju
państwowegoispołecznego[Eucken,1990,s.249,275].
Prowadzącydziałalnośćgospodarcząszukająnajlepszychzastosowańkom-
binacjizasobów,jakimiwdanejchwilidysponują.Międzygospodarstwami
domowymiaprzedsiębiorstwamidochodzidoaktukoordynacji(międzyplanami
konsumpcyjnymigospodarstwdomowychaprodukcyjnymiprzedsiębiorstw).
Przedsiębiorstwawsposóbwolnydecydująorozmiarachprodukcjiirynkach,
naktórychbędąsprzedawaćwytworzonetowary,apracobiorcymająswobodę
wyborumiejscazatrudnienia.Procestenodbywasięwedługokreślonychform
iregułgry(rynkowej)wynikającychzprzyjętegouprzednioustroju(porządku)
gospodarczego.Należydonichrównieżodpowiedzialność,będącaniezbędnym
elementemporządkującymwwolnejkonkurencji.WzałożeniuEuckenprzyjął,
żeodpowiedniawydajnośćekonomicznaprzedsiębiorstwaprowadzidorentowno-
ści,ajednocześnie-wporządkukonkurencji-błędneposunięciadoprowadzają
dostratiupadłości,czylieliminacjizrynkutych,którzybyliodpowiedzialni
zatenstan.Ztegopowoduzaobowiązującepryncypiumuznał,żedanyautor,
któryodpowiadałzarównozasformułowaneplany,jakiprowadzonądziałalność
wprzedsiębiorstwieczyteżgospodarstwiedomowym,będziepodlegałobowiąz-
kowiporęczenia[ibidem,s.246,249,281].
Porządekkonkurencyjny,będącytrzeciąmożliwościąpomiędzykapitalizmem
asocjalizmem,maniezaprzeczalnezalety:procesgospodarczejwymianydecyduje
ocenie,wpływanarozwójkonkurencyjnejwydajności(tymsamymeliminuje
monopole),wnimteżwolnośćiporządekosiągająstanrównowagi[Eucken,2005,
s.81-82].
„Aksjomatwiększościnowoczesnychkonstytucjigospodarczychmożebyćurze-
czywistnionypoprzez:własnośćprywatną,wolnośćzawieraniaumówikonkurencję”
