Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Przedsiębiorstwojakogłównypodmiotżyciagospodarczego
nościdecyzyjnejwzależnościodustrojupolityczno-gospodarczego.Szczególnie
chodzioodmiennośćsytuacjiwgospodarcenakazowo-rozdzielczejiwgospodarce
rynkowej.Taostatniateżwykazujeodmienności,zależnieodkontynentuikraju.
WieleróżnicwystępujemiędzysystemamigospodarczymiUSA,Japonii,Europy
Zachodniej(gdzieteżwystępująróżnice,np.międzygospodarkąszwedzkąawłoską).
Odmiennościtemająokreślonywpływnazadaniastawianeprzedprzedsiębiorstwami
iwarunkiichdziałania,apośrednioinadefiniowanieprzedsiębiorstwa.
Trzeciejprzyczynyróżnorodnościdefinicjiprzedsiębiorstwaupatrujemy
wbardzodużymichzróżnicowaniuwzależnościod:wielkości(zatrudniające
odkilkudokilkusettysięcyludzi),formywłasności(przedsiębiorstwapaństwowe
alboprywatne,przedsiębiorstwaspółdzielcze),statusuprawnego(różnegorodzaju
spółki),typu(przedsiębiorstwajedno-iwielozakładowe,międzynarodowe),rodzaju
działalności(przedsiębiorstwaprodukcyjne,usługowe,mieszane).
Czwartąprzyczynązróżnicowaniadefinicjiprzedsiębiorstwasądużeprze-
mianywprzedsiębiorstwach,dokonującesięstosowniedopotrzebrozwojugospo-
darczegonaprzełomieXXiXXIwieku.Przemianytesąwspółcześnieszczególnie
intensywne.Jesteśmyświadkamizanikaniajednychformprzedsiębiorstwipoja-
wianiasięinnych,dotychczasnieznanych.Należyprzytymzwrócićuwagę,że
przedsiębiorstwawkraczająwnoweobszarydziałalności,wktórychwcześniejnie
występowały,jak:edukacja,ochronazdrowia,tworzenieizarządzaniefunduszami
(np.emerytalnymi)5.L.Balcerowiczwyraziłpogląd,żenwgospodarce,czywogóle
wspołeczeństwie,powinienbyćjaknajwiększyzasięgorganizacjiodpowiadających
definicjiprzedsiębiorstwa,gdyżsprzyjatorozwojowi”iżeimważniejszajestdana
dziedzinadlaczłowieka,totymważniejszejest,abybyłaonaorganizowananazasa-
dzieprzedsiębiorczości6.
Zwymienionychwyżejpowodówbrakwiarywmożliwośćzbudowaniajedno-
litejdefinicjiprzedsiębiorstwa,satysfakcjonującejwszystkichnimsięzajmujących,
jestuzasadniony7.
5Komercjalizacjaedukacjiisłużbyzdrowiajestnacałymświecieprzedmiotemdużychkontrowersji.
Zjednejstrony,prowadzitodowiększejracjonalizacjidziałańiobniżeniakosztówusługedukacyjnych
izdrowotnych,azdrugiej—przezwymógpełnejodpłatnościzateusługi—ograniczadonichdostęp
osóbicałychniezamożnychśrodowisk.Zob.S.Owsiak,Jeszczerazoprzyszłościsektorapublicznego,
nPolska2000Plus”2002,nr1.TrafnewydajesięteżstwierdzenieZ.Stanieki(Graniceprywatyzacji,
StudiaiPraceKolegiumZarządzaniaiFinansówSGH,ZeszytNaukowy28,2002,s.119):nWieledóbr
iusługpublicznychmacharakterwieloczynnikowy,składającysięzróżnychelementów.Przyzachowaniu
generalniepublicznegoichcharakteru(nieodpłatnegodostępudonich—przyp.aut.)możnaniektóre
znichurynkowić”,awkonsekwencjiświadczyćjeprzezprzedsiębiorstwanazasadzieodpłatności.
6L.Balcerowicz,Przedsiębiorstwoijegootoczeniearozwójgospodarki,w:Przedsiębiorstwowo-
bec...,jw.,s.14.
7Odwołajmysiętudoopiniifilozofa:nWydajesię,żedefinicjaprzedsiębiorstwawogóle,toznaczy
jednoznaczneokreśleniesensusłowa»przedsiębiorstwo«,niejestmożliwe.Takieprzypadkisąlogikom
dobrzeznane—klasycznymprzypadkiemmożetubyćdefinicjasłowa»warzywa«;każdagospodyniwie,
cotojestwarzywo,alenietylkożadnagospodyni,lecznawetżadenlogikniebyłkiedykolwiekwstanie
»warzywa«zdefiniować.Tegorodzajupojęciemwydajesiętakże»przedsiębiorstwo«wznaczeniuogól-
nym”(J.M.Bocheński,Uwagifilozoficzne...,jw.,s.107).
